Spanje pint airco's vast op 27 graden

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Snikhete straten en winkelcentra die voelen als ijskasten als je er binnenloopt. Dat laatste is in Spanje voorbij: de regering gaat in zowel de zomer als de winter de temperatuur in gebouwen, winkels en restaurants wettelijk regelen.

De airconditioning in overheidskantoren, warenhuizen, bioscopen en horeca mag vanaf volgende week niet lager staan dan 27 graden. In de winter mag de verwarming niet hoger dan 19. Ook worden winkels verplicht hun deuren dicht te houden, om zo min mogelijk energie te verliezen. Alleen voor een aantal specifieke gebouwen zoals bijvoorbeeld kapperszaken, scholen, ziekenhuizen en het openbaar vervoer komt er een uitzondering.

De maatregelen worden genomen nu de levering van gas aan de Europese Unie door Rusland steeds verder wordt teruggeschroefd. "We kunnen geen kilowatt stroom meer verliezen", zegt Teresa Ribera, de Spaanse minister van Energietransitie.

'Komt door Oekraïne, niet door klimaat'

Milieugroepen juichen de besluiten toe. "We verspillen nu eenmaal ontzettend veel energie aan het koelen en verwarmen van onze huizen", zegt Rodrigo Irurzun van Ecologistas en Acción. "Maar de regels komen wel laat, en ze zijn echt alleen maar genomen vanwege de oorlog in Oekraïne. En niet vanwege het klimaat."

De grootste milieuwinst zit niet in de verwarming van huizen, meent Irurzun. "De grote energieverslinder is transport. Denk aan het vrachtverkeer op de weg en het woon-werkverkeer rond de grote steden. En daar doet de regering helemaal niets aan. Terwijl juist daar zo veel te winnen valt."

'Ik betaal dus ik beslis'

Ronduit sceptisch zijn winkeleigenaren in het snikhete oude centrum van Madrid. Veel panden hebben alleen maar rolluiken, waardoor klanten makkelijk kunnen binnenlopen. Bij andere grote warenhuizen staan de deuren wagenwijd open en loeien de airco's als je er binnenstapt.

Een briesende eigenaar van een souvenirwinkel zegt niet anders te willen. "Waar bemoeit de overheid zich mee? Ik mag zelf beslissen hoe laag ik de airco in de zaak zet. Ik betaal daarvoor en dus mag ik beslissen. Hoe dan ook komt er warme lucht naar binnen, iedere keer als de deur open- en dichtgaat."

De regering heeft al aangekondigd winkelbedrijven te gaan controleren op het naleven van de milieuregels. Boetes beginnen bij 3000 euro en kunnen oplopen tot 90.000 euro. Maar het is de vraag of het zover komt. Het regionale bestuur van Madrid vindt dat de Spaanse overheid ver buiten haar boekje gaat door de nieuwe normen landelijk op te leggen.

Etalagelichten uit

Het deelstaatbestuur is zeker ook niet van plan om te controleren of winkeliers na 22.00 uur de lichten in hun etalages uitdoen. Volgens de plannen worden die daartoe wel verplicht. "Dat leidt alleen maar tot gevaarlijke situaties in de steden. Het zorgt voor armoede en het schrikt toeristen af", schrijft regiopresident Isabel Ayuso in een tweet.

Maar andere voorbijgangers in het winkelgebied rond de Madrileense Puerta del Sol zijn het best eens met de nieuwe milieunormen. "Ik vind het niet slecht dat de overheid regels opstelt over het gebruik van airco's in kantoren en bedrijven", zegt een man. "Iedereen doet maar wat. De koeling wordt heel laag gezet en vervolgens hebben mensen het ijskoud. Het is niet zo slecht dat we ons gezond verstand gaan gebruiken."

De nieuwe Spaanse besparingsregels gelden in ieder geval tot november 2023.