Stokbroodautomaat vervangt verdwenen bakker in krimpende Franse dorpen
Overal op het Franse platteland kom je ze tegen. Rijd door kleine dorpjes of gehuchtjes en je ziet ze op de straathoeken staan: stokbroodmachines. Het zijn een soort cabines waar je geld in gooit en dan rolt er een verse baguette uit. Er zijn geen officiële cijfers maar volgens schattingen staan er verspreid over Frankrijk inmiddels zo'n 12.000 dergelijke automaten. En hun aantal blijft groeien.
"Ik ben zelf vijf jaar geleden begonnen met de eerste en heb er inmiddels zeven", zegt de Normandische bakker Nicolas Lepenant. "Dankzij die zeven machines verkoop ik nu zo'n 750 stokbroden per dag extra. Mijn omzet is erdoor omhooggeschoten. Ik heb een extra bakker kunnen aannemen en ook twee jongens die de broden zeven dagen in de week naar de machines brengen."
Lepenant heeft zelf een bakkerij in Pont Audemer, niet ver van Rouen. Daaromheen liggen veel kleine dorpjes tussen de maisvelden. En zoals overal op het Franse platteland sluiten cafés, apotheken en bakkers hier de deuren. Er zijn zó weinig bewoners over dat een winkel niet meer rendabel is.
"Ik heb gehoord dat er nu zo'n zeven bakkers per maand hun zaak sluiten. Dat is toch heel triest voor een land als Frankrijk", zegt Lepenant. "In een zo'n gemeente hier in de buurt, Corneville-sur-Risle, zat een bakker maar die ging een paar jaar geleden ook dicht."
Stokbroodafhaalpunt
Dus stelde Lepenant aan de burgemeester voor om er een stokbroodafhaalpunt neer te zetten. "Hij vond het eerst nogal vreemd, dat er geen echte bakker meer zou zijn. De Fransen zijn daar nogal aan gehecht, hè? Maar ik liet hem zien hoe goed het liep in andere dorpen, en toen kreeg ik groen licht."
Het kostte Lepenant alles bij elkaar 55.000 euro om het apparaat in het dorp neer te zetten. Nu verkoopt hij hier 160 stokbroden per dag. De klanten kunnen hun auto ernaast (gratis) parkeren. "De baguettes zijn echt erg lekker, ze zijn krokant", zegt een mevrouw die net 1,10 euro in de machine heeft gegooid. "Wat mij betreft zijn ze net zo lekker als die van de bakker."
Een man komt in de rij staan. "Het grote voordeel: je kunt hier altijd terecht. Ook als de winkels dicht zijn, zelf 's avonds. Dat is praktisch." Een volgende bewoner van het dorp sluit aan in de rij. "Het stokbrood hier kost 10 cent meer dan bij de bakker. Maar die bakkerswinkel ligt kilometers rijden hiervandaan. Dus die 10 cent weegt makkelijk op tegen de benzinekosten."
Nicolas Lepenant loopt naar de achterkant van de machine met een stapel stokbroden uit zijn eigen bakkerij. "Ze zijn half afgebakken." Hij legt ze een voor een op een stellage in de cabine. "Vanuit hier rollen ze de oven in, achterin het apparaat. Daar worden ze in zeven minuten afgebakken. Dus de klant heeft altijd vers brood."
De markt is flink aan het groeien, zeggen alle betrokkenen. Een van de grotere producenten van de stokbroodmachines is MaBaguette in West-Frankrijk. Die leverde bij de start in 2013 zo'n zeventig machines per jaar. Inmiddels zijn dat er drie à vier keer zoveel. Het zijn apparaten waar de stokbroden kant-en-klaar afgebakken ingaan. Fabrikant ICI Baguettes levert afhaalpunten met ingebouwde oven, die zit op zo'n 200 verkochte apparaten per jaar.
De stokbrood-afhaalpunten zijn een vertrouwd gezicht geworden in de dorpen. Ze duiken overal op en het is een noodgedwongen oplossing voor het platteland met z'n winkelsluitingen. Sommige Fransen zijn wel bang dat een oude traditie verdwijnt: bij de bakker maak je ook altijd een praatje met de verkoper of met de andere klanten. Maar bij de baguette-automaat is er weinig sociaal contact. Je haalt je stokbrood eruit en je vertrekt weer.
"Nou, weet je: we zetten deze machines juist neer op plaatsen waar geen bakker meer is", zegt Nicolas Lepenant. "In plaats van dat mensen kilometers moeten rijden, kunnen ze nu gewoon in hun eigen buurt terecht." En zelfs bij de 'baguetterobot', zoals één klant het noemt, blijven de mensen regelmatig staan voor een praatje met andere klanten. "Iedereen tevreden toch?", zegt Lepenant.