Orang-oetans gamen en 'tinderen' in Rhenen
Orang-oetans in Ouwehands Dierenpark in Rhenen kunnen sinds kort spelletjes spelen en 'tinderen' op de computer. In hun verblijf hebben onderzoekers grote schermen neergezet die de emoties van de dieren registreren.
"We willen uiteindelijk toe naar een situatie waarin dieren in dierentuinen zelf hun partner kunnen kiezen", zegt onderzoeksleider en hoogleraar cognitieve psychologie Mariska Kret bij RTV Utrecht. "Als ze een mannetje uit Keulen leuker vinden dan een mannetje in Madrid, dan is dat een enorme winst voor iedereen."
Het onderzoek van Kret en haar collega's is voor iedere bezoeker van het dierenpark te volgen. Dat is uniek, zegt ze zelf. "Dit onderzoek werd tot nu toe vaak gedaan in voor het publiek onzichtbare nachtverblijven. Nu is het de hoogste tijd om iedereen de kans te geven om mee te kijken."
De bezoekers van de dierentuinen zien twee schermen in het verblijf van de orang-oetans. Het ene scherm is een aanraakscherm, onder het andere scherm hangen speciale camera's die oogbewegingen registeren. Op deze manier meten de onderzoekers processen zoals aandacht, geheugen en opwinding.
Slim en nieuwsgierig
"De meesten vinden het echt ontzettend leuk", zegt Kret. Orang-oetans zijn volgens haar ontzettend slim en nieuwsgierig. "Maar de ene aap is de andere niet. We zetten de schermen aan en kijken wat er gebeurt."
De onderzoekers kijken bijvoorbeeld of de dieren actiever zijn of zich anders gedragen op de dagen dat ze wel en niet mogen spelen. Hoe dan ook, geen aap wordt gedwongen om mee te doen. Maar ze vinden het vrijwel allemaal interessant, zegt de onderzoekster. "Het is eerder zo dat ze teleurgesteld zijn als het spelletje voorbij is, dan dat ze niet mee willen doen."
Betere match
Het meest aansprekende deel van het onderzoek gaat over de partnerkeuze van orang-oetans. Ze kunnen op de schermen kijken naar beeldmateriaal van soortgenoten en daarop reageren.
De onderzoekers willen die kennis gebruiken om in de toekomst een betere match te kunnen maken tussen mannetje en vrouwtje. Orang-oetans in gevangenschap hebben wat dat betreft nu nog weinig in te brengen. "In dierentuinen wordt een vrouwtje nu overgeplaatst naar een andere dierentuin. Daarbij wordt voornamelijk naar het genenpakket gekeken, maar helemaal niet naar persoonlijkheid of voorkeur", aldus Kret.
Mocht uit het onderzoek blijken dat de mensapen op basis van beelden (en geluiden) een voorkeur ontwikkelen voor een partner, dan kan het voortplantingsprogramma in internationale dierentuinen er heel anders uit gaan zien. Kret ziet alleen maar voordelen. Niet alleen zullen de orang-oetans zelf tevredener zijn met hun eigen keuze. Het zou ook moeten leiden tot betere voortplanting, wat gunstig is voor het in stand houden van de diersoort.
Bang voor vierkante oogjes is Kret niet, de speeltijd van de orang-oetans wordt beperkt. Te beperkt, zo vond een van de apen onlangs. Hij plaste over haar heen toen ze het scherm uitzette.