Alles wordt duurder, maar het is lang niet zo beroerd als in de jaren tachtig

Gierende inflatie, het leven lijkt wel met de dag duurder te worden. Maar van een recessie is geen sprake. Zolang er nog olie en gas stroomt uit Rusland, hoeven we die ook niet te vrezen, zegt De Nederlandsche Bank (DNB). Waar zit 'm dat verschil in tussen de macro-economische stand van het land en de micro-economie zoals we die dagelijks beleven in de winkels en aan de pomp?

De vergelijking met eerdere perioden van economische tegenspoed ligt voor de hand. Begin jaren tachtig bijvoorbeeld was de inflatie ook heel hoog. DNB-directlielid Olaf Sleijpen vindt dat de situatie toen heel anders was. "De winstgevendheid van bedrijven was toen heel slecht. Nu is dat heel positief." Er is dan ook, zegt Sleijpen, ruimte voor loonsverhogingen, vooral in de sectoren waar het bedrijven voor de wind gaat.

Vastgoedkrach

"Het Nederlandse bedrijfsleven was toen zo goed als failliet", zegt de Utrechtse hoogleraar economie Coen Teulings. Hij herinnert zich de vroege jaren tachtig als economiestudent in Amsterdam. "Het was een klerezooi. De helft van de huizen was afgebladderd of verkrot. Nederland is nu een veel rijker land."

Ook andere aspecten van de economie zijn nu veel minder grimmig dan destijds. Begin jaren tachtig werd het ene na het andere massaontslag afgekondigd en steeg de werkloosheid tot boven de tien procent. Nu is dat ongeveer drie procent, veel bedrijven staan juist te springen om personeel.

De hypotheekrente veroorzaakte destijds ook veel economische hoofdpijn. 13,45 procent rente noteerde een hypotheek van vijf jaar vast eind 1981. De prijzen van huizen kelderden omdat mensen ze niet meer konden financieren. Zo'n vastgoedkrach verwacht Teulings nu niet. "De prijzen zullen wel wat dalen door de hogere rente, maar dat is niets in vergelijking met toen."

Armer in een rijk land

"Een grootschalige verbouwing van de economie onder Lubbers was destijds de noodzakelijke oplossing", zegt Teulings. Het akkoord van Wassenaar (1982) zorgde er onder meer voor dat de lonen niet meer automatisch met de inflatie meestegen. "Zo'n verbouwing is nu niet nodig."

Toch ontkennen de economen niet dat veel mensen in Nederland er komende tijd financieel op achteruit gaan. "We gaan de acties van Poetin voelen, de koopkracht gaat op de korte termijn echt achteruit", zegt Teulings. Maar anders dan in de jaren tachtig: "We worden armer in een rijk land, dat is een mooie samenvatting."