Erotiek centraal in Pompeï: 'Porno bestond niet in de oudheid'

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Het marmeren standbeeld van vruchtbaarheidsgod Priapus, wiens bovengemiddeld groot geslachtsorgaan recht vooruit steekt, stond oorspronkelijk in iemands keuken. En de fresco's van een man en een vrouw die niet onderdoen voor wat in de Kamasutra beschreven staat, hingen in de slaapkamer. In Pompeï, de Romeinse stad die in 79 na Christus werd bedolven na een uitbarsting van de vulkaan de Vesuvius, was erotiek nooit ver weg.

"Al sinds het begin van de opgravingen verbaast het niet alleen bezoekers, maar zelfs archeologen hoe alomtegenwoordig erotische afbeeldingen hier zijn", vertelt directeur van het archeologisch park Gabriel Zuchtriegel. "De omgang met die beelden was zo anders dan bij ons. Hoe moeten we dat verklaren?"

In een poging die vraag te beantwoorden, zijn nu alle erotische kunstwerken in Pompeï gebundeld in de tentoonstelling Kunst en Sensualiteit in de huizen van Pompeï. "Enerzijds omdat er nieuwe ontdekkingen zijn gedaan die we wilden tentoonstellen, en anderzijds omdat deze afbeeldingen een sleutel bieden voor de rest van het park. Zo kunnen mensen het beter begrijpen," zegt Zuchtriegel.

Correspondent Heleen D'Haens bezocht de tentoonstelling en sprak erover met de directeur van Pompeï:

Op de bestaande bezoekers-app van Pompeï kunnen mensen een route volgen die leidt langs erotische afbeeldingen in oude villa's en tempels. Naast het bordeel van de stad, waar seksstandjes op de muur geschilderd zijn, leidt de route ook langs nieuwere vondsten. In het Huis van Lena, dat vorig jaar werd opgegraven, is te zien hoe Priapus zijn geslachtsdeel op een weegschaal legt.

Porno kun je de afbeeldingen niet noemen, zegt Zuchtriegel: "Dat concept kenden de Romeinen eigenlijk niet." De betekenis en het gebruik van sensuele afbeeldingen was complexer dan dat. "Erotische afbeeldingen maakten deel uit van de communicatie. Er werd een hiërarchie mee aangegeven. Mensen wilden bijvoorbeeld laten zien dat ze kennis hadden van de Griekse cultuur, waarin naaktafbeeldingen heel gebruikelijk waren."

De directeur hoopt dat de tentoonstelling bezoekers niet alleen aan het denken zet over het verleden, maar ook over de toekomst. "Hier zie je hoe anders alles ooit was. Dingen die vandaag de dag heel stabiel lijken: wat is liefde, wat is seksualiteit, wat is politiek? Ooit bestond een andere wereld. En dat kan in de toekomst ook zo zijn."

De tentoonstelling in Pompeï is nog te zien tot begin volgend jaar.