Duitsers maken ommezwaai en willen nu ook bij Waddeneilanden naar gas boren
Rob Koster
Economieverslaggever
Het was eigenlijk een no-go in Duitsland: het boren naar gas boven de Waddeneilanden. Maar vanwege de dreigende gastekorten zijn ze toch overstag. Samen met het Nederlandse bedrijf ONE-Dyas wil Duitsland een gasveld op de Noordzee boven Schiermonnikoog en het Duitse Waddeneiland Borkum gaan exploiteren.
De minister van Economische Zaken van de deelstaat Nedersaksen heeft dat vanochtend bekendgemaakt. Eerder liet de Nederlandse regering al weten geen bezwaar te maken tegen de voorgenomen winning.
Het gasveld ligt ruim 20 kilometer boven de Waddeneilanden op de Noordzee. Het gaat om zogenoemd laagcalorisch gas, vergelijkbaar met het gas in Groningen, dat geschikt is voor huishoudens in Nederland en delen van Duitsland. Nederland heeft nog een langetermijnleveringscontract met Duitsland dat geen rekening houdt met vroegtijdige sluiting van het Groningenveld.
"We kunnen het niet maken aan Nederland meer gas te vragen, en zelf blijven weigeren om eigen gas te winnen", zegt Bernd Althusmann, minister van economische zaken van de deelstaat Nedersaksen.
Het gasveld ligt zowel onder de Nederlandse als de Duitse zeebodem, nu Duitsland meedoet kan al het aanwezige gas gewonnen worden. Binnen twee jaar wordt het eerste gas opgepompt, denkt Chris de Ruyter van Steveninck, directeur van ONE-Dyas: "De potentie van dit veld en de velden in de nabijheid is zo'n 60 miljard kubieke meter."
Nederland verbruikt jaarlijks 40 miljard kubieke meter aardgas, Duitsland 90. "We denken op jaarbasis in zo'n vijf procent van de Nederlandse gasvraag te kunnen voorzien. Het gas dat we lokaal winnen is schoner, betrouwbaarder en betaalbaarder dan geïmporteerd gas. Dat ziet de Duitse overheid inmiddels ook en daarom zijn ze nu ook voorstander van het project", aldus De Ruyter van Steveninck.
De burgemeesters van de Nederlandse en Duitse Waddeneilanden verzetten zich fel tegen de komst van het gasplatform voor de kust. Ze vrezen milieuschade, vooral aan het natuurgebied Borkumse Stenen, waar in 2018 nog een nieuwe oesterbank is aangelegd. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat is er een milieueffectrapportage (MER) uitgevoerd, waarin staat dat er in alle fases van de bouw en de productie minimale schade zal zijn aan het natuurgebied.
Het gaat de burgemeesters van de Waddeneilanden niet alleen om mogelijke beschadigingen aan de natuur, vertelt burgemeester Ineke van Gent (GroenLinks) van Schiermonnikoog. "Het is gewoon ouderwets en achterhaald om nog nieuwe gasvelden aan te boren. Ze kunnen die tijd en energie beter in het uitbreiden van hernieuwbare energiebronnen." Van Gent wijst erop dat ze op het eiland juist veel doen om zo snel mogelijk van het aardgas af te gaan.
Ook op het Duitse eiland Borkum zijn ze allesbehalve blij met de komst van een booreiland voor de kust. "We snappen dat de nood aan de man is, helemaal hier in Duitsland. Maar we pleiten ervoor dat ze gaan voor de velden verder weg, niet hier zo dicht bij de kust", vertelde Joachim Bakker van de gemeente Borkum eerder tegen de NOS.
Ze zijn op Borkum bang voor Groningse taferelen. "Grondverzakkingen, aardbevingen. Geologen kunnen wel zeggen dat het boren niet gevaarlijk is, maar ja, dat hebben ze in Groningen ook gezegd."
One-Dyas zegt de tegenstanders zo ver mogelijk tegemoet te komen. Het gas wordt opgepompt met behulp van elektriciteit van het nabijgelegen Duitse windpark Riffgat. Het platform wordt minder hoog dan gebruikelijk zodat het minder goed te zien is vanaf de Waddeneilanden. Al is het bij helder weer nog wel degelijk zichtbaar. "Net zoals de schepen en het windpark af en toe te zien zijn", zegt De Ruyter van Steveninck. Ook willen ze omwille van het natuurgebied Borkumse Stenen het platform iets verleggen.
Gas nodig, ja of nee?
De voor- en tegenstanders staan tegenover elkaar. Wat denken experts: heeft Nederland dit gas nodig of niet? Een moeilijke vraag om ja of nee op te antwoorden, zegt directeur Frans Rooijers van onderzoeksbureau CE Delft. "Gekeken vanuit de klimaatdoelen zou je moeten stoppen met het aanboren van nieuwe velden. Maar het kost tijd voor je gas kan vervangen door hernieuwbare energie en 60 miljard kubieke meter gas is een substantiële hoeveelheid."
Rooijers noemt het aanboren van het nieuwe gasveld "de weg van de minste weerstand". Volgens hem rechtvaardigt de klimaatcrisis het om ook serieus na te denken over beperking van het gasgebruik. "Bijvoorbeeld door warmtepompen en elektrische auto's verplicht te stellen. Hebben we die zestig miljard kubieke meter dan nog nodig?", vraagt Rooijers zich af.
One-Dyas hoopt voor het eind van 2024 het eerste gas op te kunnen pompen. Het kabinet zal het project naar verwachting binnen enkele maanden definitief goedkeuren.