Inwoners Gaza uiten kritiek op Hamas in zeldzame online protesten
De Palestijnse Abdelrahman (20) leest een van zijn recente posts op Facebook voor: "Als je hier om de waarheid schreeuwt, word je gevangengenomen, gemarteld, gebroken en vernederd." De activist uit de Gazastrook is in zijn berichten kritisch op Hamas, de beweging die het in het gebied voor het zeggen heeft.
"Ik heb er lang over gezwegen, maar dat kan ik niet langer", zegt Abdelrahman. "Wat de consequenties ook zijn. Er is in Gaza geen enkel perspectief om wat van mijn leven of studie te maken, en dat is de schuld van de machthebbers hier. We hebben hier geen toekomst."
Abdelrahman is niet de enige die zich uitspreekt tegen Hamas. De afgelopen maanden klinken op onder meer Facebook en Twitter protesten tegen de organisatie, die van velen de schuld krijgt van de slechte leefomstandigheden in de Gazastrook.
De protesten op sociale media zijn een uiting van frustratie, zegt de Palestijnse opiniepeiler en hoogleraar politicologie Khalil Shikaki: "Het weerspiegelt de teleurstelling onder inwoners van Gaza. Hamas slaagt er niet in om hun levensomstandigheden te verbeteren."
Gazanen richten pijlen nu ook op Hamas
Hoe gevoelig de protesten liggen, blijkt ook tijdens het filmen in de Gazastrook. Nadat ik een activist en een vertegenwoordiger van Hamas heb geïnterviewd, krijgen we geen toestemming meer om te draaien. Interviews op straat zijn ons per direct verboden.
Het laat wel zien dat Hamas niet zit te wachten op kritische geluiden. De streng islamitische beweging, die door Israël en het Westen als een terreurorganisatie gezien wordt, voert sinds 2007 een straf bewind in de Gazastrook.
Sinds Hamas aan de macht is zijn de leefomstandigheden in het gebied ernstig verslechterd, vooral doordat Israël en Egypte de grenzen zo goed als afgegrendeld hebben. Er is nauwelijks werk en een voortdurend gebrek aan schoon water en elektriciteit. Voor medische noodgevallen moeten burgers vaak uitwijken naar Israël of de Westelijke Jordaanoever, iets wat lang niet altijd kan.
Daar komt nog bij dat de meeste jongeren in Gaza nog nooit ergens anders zijn geweest dan in de kleine Palestijnse enclave, die niet veel groter is dan tweemaal het eiland Texel. Slechts een enkeling krijgt permissie om het gebied te verlaten. Het is de reden dat velen de Gazastrook een openluchtgevangenis noemen, waarvan Israël en Egypte de sleutels hebben.
Veel Palestijnen geven Israël in eerste instantie de schuld van de ellende, of anders wel de Palestijnse Autoriteit van Mahmoud Abbas, die vanuit Ramallah op punten samenwerkt met Israël. Maar een groeiende groep Gazanen richt zijn pijlen ook op Hamas, dat beschuldigd wordt van corruptie en wanbestuur.
Een woordvoerder van Hamas, Basem Naim, zegt bekend te zijn met de protesten tegen zijn beweging. "Zeker, die horen wij ook. Daarom doen we ook ons uiterste best, binnen de grenzen van onze mogelijkheden, om het leven van de Palestijnen hier te verbeteren." Maar volgens de Hamas-woordvoerder is de situatie uiteindelijk de schuld van Israël: "En zolang er geen politieke oplossing is, zullen we blijven lijden."
In 2006 won Hamas de Palestijnse parlementsverkiezingen, die sindsdien niet meer hebben plaatsgevonden. In tegenstelling tot de belangrijkste andere partij, Fatah, ging de beweging destijds niet gebukt onder beschuldigingen van corruptie en collaboratie met de Israëlische bezetter.
Van dat schone imago is ruim 15 jaar later niet veel meer over. Wel geldt Hamas voor veel Palestijnen nog steeds als een beweging die het durft op te nemen tegen Israël. Na de kortdurende oorlog met Israël van vorig jaar maakte Hamas dan ook een sprong in de Palestijnse opiniepeilingen.
Honderden demonstranten mishandeld of opgepakt
Maar de afgelopen maanden zakt de populariteit van de beweging weer in, ziet opiniepeiler Shikaki: "Uiteindelijk heeft de oorlog niet veel opgeleverd. Hamas slaagt er niet in de blokkade door Israël te doorbreken. En ook in Jeruzalem, waar de oorlog vorig jaar over begon, heeft Hamas uiteindelijk niets bereikt. Daardoor verliezen mensen de hoop."
Tot dusverre zijn de protesten tegen Hamas alleen online, en niet op straat. Dat gebeurde voor het laatst in 2019, toen mensen demonstreerden tegen de hoge prijzen. Honderden demonstranten werden toen mishandeld of opgepakt.
Zolang mensen hun grieven dit keer alleen online uiten, denkt hoogleraar Shikaki niet dat de protesten Hamas echt zorgen baren. "Bovendien is het alternatief, de regering van president Mahmoud Abbas op de Westelijke Jordaanoever, ook impopulair." Toch zijn de protesten wel een teken aan de wand, en laten ze zien dat veel jongeren in Gaza snakken naar een andere politieke wind.