'Jongeren komen wel naar de moskee, maar kunnen de preek niet verstaan'
Volgende week begint de ramadan, de islamitische vastenmaand. Het is een periode waarin de imam een grotere rol heeft dan normaal. Maar er zijn nog altijd te weinig Nederlandssprekende islamitische voorgangers. Dat is een al langer bestaand probleem, dat volgens betrokkenen steeds groter wordt.
"Vooral in de Marokkaanse gemeenschap zijn er tekorten", zegt Muhsin Köktas, voorzitter van het Contactorgaan Moslims en Overheid. Hij gaat ervan uit dat zeker 100 moskeeën in Nederland zonder geschikte imam zitten. En dat tekort groeit.
De Annasr Moskee in Gorinchem zoekt al vier jaar naar een geschikte imam. Er is tijdelijk iemand aangesteld, maar die spreekt geen Nederlands. "Veel jongeren verstaan geen Berbers of Arabisch. Jongeren komen op vrijdag wel in de moskee maar weten helemaal niet waar de preek over gaat," zegt bestuurslid Abdessamad El Mousati.
Op andere dagen kunnen geloofsgenoten voorgaan in het gebed. Maar de rol van de imam is breder. El Mousati wil dat de imam ook op andere dagen beschikbaar is voor religieuze vragen voor jongeren.
Ook in Leidschendam speelt dit probleem. Verslaggever Hasan Coskun ging kijken bij het vrijdaggebed:
Ilyas El Yousfi was imam bij een moskee in Den Haag maar werkt nu in een jeugdinrichting. Hij krijgt nog wekelijks verzoeken of hij kan komen preken in een moskee die geen imam heeft. Hij snapt wel waarom veel jongeren niet kiezen voor het vak. "Het is hard werken en de arbeidsvoorwaarden zijn niet heel goed."
Islamdeskundige Enis Odaci wijst erop dat een imam een bredere rol heeft in de moskee dan alleen een preek op vrijdag. "De moslimgemeenschap is net als andere religieuze gemeenschappen. Die moet ondersteuning bieden aan jongeren, zorgen voor ouderen en raad geven over maatschappelijke onderwerpen en kwesties. Imams zijn daar bij uitstek verantwoordelijk voor."
Internet
Volgens Odaci is de nieuwe generatie moskeegangers meer gericht op Nederland. "In die generatiewisseling is in mijn beleving onvoldoende geanticipeerd op de positie van de imam."
El Yousfi werkt veel met jongeren en ziet dat als er geen vaste imam is de binding minder wordt. "Dan zie je dat ze naar internet gaan om antwoorden te zoeken."
Het Contactorgaan Moslims en Overheid CMO beaamt dat. "En dat willen we juist niet, want daar is het risico op radicalisering groter." zegt voorzitter Köktas.
Oplossing
El Mousati zou jongeren graag enthousiast maken om imam te worden. Maar het opleiden is kostbaar en duurt jaren. Om het aantrekkelijker te maken voor jongeren hebben ze het salaris voor de imam in Gorinchem wel verhoogd. "Want imams krijgen vaak slecht betaald."
Verschillende pogingen voor een imamopleiding in Nederland kwamen uiteindelijk niet van de grond. Odaci denkt dat het nog wel een tijdje duurt voor zo'n opleiding er is.
"De islam ligt nogal onder een politiek vergrootglas en de angst voor een islamitisch instituut is overduidelijk aanwezig. De politiek gaat dan allerlei eisen stellen aan het curriculum en het profiel van de toekomstige afgestudeerde imam. Je krijgt dan weliswaar imams met een politiek geschikt cv, maar ook mensen die geen binding hebben met een lokale gemeenschap. Ik vrees dat er nog heel wat ramadans zullen passeren voor we echt zover zijn."