België houdt twee van zeven kernreactoren open, mede om oorlog Oekraïne
Twee kernreactoren van de Belgische centrales Doel en Tihange blijven tien jaar langer open. Dat heeft de Belgische regering bekendgemaakt op een persconferentie. Volgens minister Van der Straeten van Energie beleven België en Europa momenteel de grootste energiecrisis ooit. "Die legt pijnlijk bloot hoe afhankelijk we zijn van energie uit het buitenland."
In december werd nog besloten dat de twee kerncentrales in België in 2025 moeten sluiten, maar onder druk van de hoge gasprijzen en de oorlog in Oekraïne gaat daar voor twee van de zeven reactoren een streep doorheen. Op die manier hoopt de regering de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen. "Versneld onze energieafhankelijkheid afbouwen is een zaak van nationale veiligheid geworden", zei Van der Straeten.
Overigens moet nog wel worden onderhandeld met de exploitant van de kerncentrales over het langer openhouden van de reactoren.
Hernieuwbare energie
Omdat de twee kernreactoren niet genoeg energie produceren om de leveringszekerheid te garanderen, komen er ook twee gascentrales bij in België. Verder wordt de productie van duurzame energie gestimuleerd. Volgens de Vlaamse omroep VRT trekt de regering meer dan 1 miljard euro uit voor onder meer windmolenparken op zee en zonnepanelen.
"De omstandigheden zetten ons ertoe aan om de transitie naar duurzaamheid te versnellen", zei premier De Croo daarover op de persconferentie. "Alles wat ons en Europa autonomer maakt, zal ons versterken in dit soort moeilijke tijden."
Politieke draai
Kernenergie is nog altijd de voornaamste bron van elektriciteit in België. In totaal staan er zeven kernreactoren op het terrein van de twee kerncentrales bij Antwerpen (Doel) en Luik (Tihange). Die vormen al tientallen jaren een hoofdpijndossier voor meerdere Belgische regeringen, met als voorlopig sluitstuk het besluit van eind december om de centrales in 2025 te sluiten.
Van die zogeheten 'kernuitstap' moet de Belgische regering nu dus terugkomen, wat vooral voor de twee groene partijen in de coalitie een domper is. Voor hen was het afscheid van kernenergie een belangrijk thema. Energieminister Van der Straeten, zelf lid van een van de groene partijen, zei in de persconferentie dat de omstandigheden zijn veranderd en dat een "open blik op de kernuitstap" nodig is. "De nood is heel hoog."
De groene partijen hadden van tevoren al gezegd dat de "brutale inval van Rusland in Oekraïne" de geopolitieke situatie had veranderd. "Wat ons betreft ligt alles nog op tafel", zei Groen-Kamerlid Kim Buyst. De partijen hadden wel als voorwaarde gesteld dat er versneld wordt ingezet op de verduurzaming van België.
Activisten zijn boos
Antikernenergie-activisten zijn teleurgesteld in minister Van der Straeten. Met twee groene partijen in het kabinet hadden zij gehoopt dat er na twintig jaar gesteggel definitief een einde zou komen aan de Belgische kerncentrales.
"Het zijn alleen mijn vrienden die me kunnen verraden, maar teleurgesteld ben ik wel", zegt bijvoorbeeld Leo Tubbax van Stop Kernenergie, die het besluit naar eigen zeggen overigens wel had zien aankomen. Maar volgens Tubbax had de regering wel degelijk een andere keuze. "Die miljarden die de overheid nu geeft aan energiebedrijven die de status quo behouden, moeten worden gestoken in duurzame energie", vindt hij.
Hoofdpijndossier
De kerncentrales zijn al decennialang een heikel punt in de Belgische politiek. In 2003 besloot het toenmalige kabinet dat kernreactoren ouder dan 40 jaar moesten sluiten. Dat betekent dat de eerste reactoren van Doel en Tihange, die in 1975 zijn gebouwd, al dicht hadden moeten zijn.
Toch zijn die nog steeds operationeel, hoewel de reactoren in de loop der jaren tientallen keren werden stilgelegd en weer opgestart vanwege onder meer haarscheurtjes. Bij gebrek aan stabiele alternatieve energiebronnen werd in 2015 besloten om ook de oudste kernreactoren tot 2025 te laten draaien.
Teleurgesteld
Nederlandse antikernenergie-groeperingen reageren teleurgesteld op het Belgische besluit de twee reactoren tot 2035 open te houden. "Dit toont het falen van het Belgische energiebeleid aan", zegt Gerard Brinkman van milieuorganisatie Wise. "Men had moeten investeren in alternatieven. Bij zulke oude centrales komen gebreken. Ze zouden eigenlijk met pensioen moeten."
Jos Gulikers van de Vereniging Stop Tihange Nederland had het besluit wel zien aankomen, zegt hij. Hij is blij dat de reactoren die langer openblijven niet de reactoren met scheurtjes zijn, waartegen zijn vereniging altijd heeft gestreden. "We hebben ons als vereniging nooit uitgesproken tegen kerncentrales in het algemeen, alleen tegen onveilige."
'Te lang gewacht'
Overigens is nog onduidelijk of de twee kernreactoren onafgebroken open kunnen blijven tot 2035. Volgens Pieter Lodewijks van het toonaangevende onderzoeksinstituut Energyville moeten de reactoren tussentijds minstens een jaar of twee dicht voordat ze weer veilig kunnen worden opgestart.
De Belgische regering heeft te lang gewacht met het nemen van een besluit, vindt hij. Volgens Lodewijks moeten de kernreactoren worden onderhouden en is de regering nu te laat met de inkoop van het benodigde uranium.
