Ziekenhuizen sturen medicijnen naar Oekraïne: 'Ze hebben die hulp nú nodig'
Tientallen Nederlandse ziekenhuizen doneren geld om medicijnen en medische hulpmiddelen te kopen voor de belegerde Oekraïners. Gisteravond arriveerde het eerste transport, tjokvol met insuline, narcosemiddelen, bloedverdunners, pijnstillers en diverse hulpmiddelen bij het regionale ziekenhuis van Lviv.
Vanuit die stad zullen de spullen verder verdeeld worden over het land. Naast Zjytomyr staat ook het zwaar getroffen Charkov bovenaan de lijst. De tekorten aan medicijnen zijn nijpend. Verpleegkundigen en artsen slapen na lange diensten heel even in de ziekenhuizen zelf om daarna gelijk nieuwe oorlogsslachtoffers te behandelen, zo goed en zo kwaad als het kan.
Sommige Nederlandse artsen staan in direct contact met hun Oekraïense collega's. Er wordt gemaild, geappt en gebeld. "Je voelt de paniek daar", vertelt Boris Kanen, arts in het Zaans Medisch Centrum. "Je hoort rechtstreeks de lotgevallen uit een kinderziekenhuis in Dnipro. Voor mijn gevoel sta ik er handenwringend bij."
In deze video laat Kanen zien wat er allemaal naar Oekraïne is gestuurd:
Via via kwam Kanen kort na de invasie in contact met de Oekraïense hartchirurg Oleksiy Myshakivskyy. En al snel volgden noodroepen om medicatie te sturen.
"De tekorten zijn aanzienlijk", zegt Kanen terwijl hij door een loods in Zwijndrecht loopt. Hij kijkt naar een 20 meter lange rij opgestapelde dozen met hulpmiddelen. "Spullen die effectieve oorlogschirurgie daar mogelijk moet maken", verklaart de arts terwijl hij de pakbon leest. "Tourniquets om bloedingen te stoppen, materialen om te kunnen beademen natuurlijk en antibiotica om infecties te stoppen die er in oorlogssituaties nog meer zullen zijn."
Ook zitten er 15.000 'medical kits' in de lading. Pakketten met pijnstillers, bloeddruk- en hartmedicatie en medicijnen tegen diabetes. Die gaan naar de schuilkelders van Charkov en andere steden.
Deze lading is te danken aan een snel opgezet team van de vereniging Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen, een netwerk van 29 regionale ziekenhuizen.
Toen Kanen bij zijn eigen ziekenhuis navraag deed of ze spullen konden overdragen, werd hij al snel gekoppeld aan Inge de Wit, bestuursvoorzitter van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix Ziekenhuis in Winterswijk. In korte tijd hebben ze een initiatief opgetuigd waarbij ziekenhuizen geld kunnen doneren voor medicatie. Ook zijn medische hulpmiddelen ingezameld. Dat gaat van operatieschorten tot neusslangetjes en verbandmiddelen uit de eigen voorraden.
Maar al die spullen naar Oekraïne brengen blijkt niet makkelijk. "Je mag als ziekenhuis niet zomaar medicijnen de grens over brengen", zegt De Wit. "Je moet allerlei vergunningen hebben. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd waarschuwt dat onze eigen ziekenhuizen in de problemen kunnen komen als we die niet hebben."
Dat probleem is nu omzeild door samen te werken met een gespecialiseerde groothandelaar, de IDA Foundation, die over de benodigde vergunningen beschikt.
"Ik heb zelden iemand leren kennen die zó vasthoudend is", zegt Kanen. "Dat is wel het bijzondere van die verschrikkelijke oorlog. Je werkt opeens heel nauw samen met mensen die je nog maar net kent. Zo kwam Inge weer via via in contact met de Oekraïense Nederlander Vitaliy Tonentsjoek. Hij exporteert Nederlandse bloemen, kent goede transportbedrijven en heeft een Oekraïense chauffeur en vrachtwagen geregeld."
Na een dag vol gemarchandeer en vertraging krijgt het transport s' avonds laat toch het groene licht. Twee dagen later wordt De Wit uit bed gebeld omdat de Poolse douane bij de Oekraïense grens moeilijk doet. Ze willen bewijs van welke ziekenhuizen de goederen komen.
Leed verzachten
Alle documenten die De Wit snel doorstuurt kunnen niet voorkomen dat de Polen uren later alle hulpgoederen uitladen voor een grondige controle. "Dat gaan we straks anders doen. We hebben dit in nauw overleg met de Oekraïense ambassade geregeld, voor een volgend transport betrekken we ook de Polen erbij."
Uiteindelijk komt het transport aan. Oleksiy Myshakivskyy, de hartchirurg uit Lviv, staat klaar. De kostbare lading wordt in een speciaal distributiecentrum gereedgemaakt voor vervoer naar de belegerde steden in het oosten.
In Nederland wordt al gewerkt aan het volgende transport. Zolang de oorlog duurt willen de ziekenhuizen structureel helpen. Kanen: "Als arts voelen we een plicht. Maar ik had een paar weken geleden nooit kunnen voorspellen dat we op deze afstand kunnen helpen om het leed daar enigszins te verzachten."