Zorgen om zonnebloemolie door oorlog, ook in ramadan dreigt schaarste

Grootverbruikers van zonnebloemolie maken zich zorgen over een dreigend tekort aan deze olie. Supermarkten stellen nu al een limiet aan het aantal flessen zonnebloemolie dat per klant gekocht kan worden; zo kunnen klanten bij Plus en Jumbo maximaal één fles meenemen.

De directeur van de branchevereniging van professionele frituurders, ProFri, noemt het bijna onvermijdelijk dat prijzen in snackbars en cafetaria's gaan stijgen door het tekort aan zonnebloemolie en de vraag naar andere oliën. Maar ook met andere producten zijn consumenten en grootgebruikers - van snackbars en restaurants tot aan (banket)bakkers - op hun hoede.

Half gevulde schappen

Oekraïne en Rusland zijn belangrijke exporteurs van zonnebloemolie. Zo is twee derde van alle zonnebloemolie die Nederland invoert, afkomstig uit Oekraïne. Nu al ziet het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dat supermarkten minder flessen zonnebloemolie op de schappen hebben staan. Halverwege april zou de voorraad zonnebloemolie weleens op kunnen zijn, schat de branchevereniging voor bedrijven in dierlijke en plantaardige oliën MVO in. Er zijn wel volop andere oliesoorten beschikbaar.

Zonnebloemolie wordt niet alleen in de pure vorm gebruikt, bijvoorbeeld om frites in te bakken, het wordt ook verwerkt in producten als brood, pasta, sauzen, chips, koeken en taart. Een tekort aan zonnebloemolie betekent dat alle producten waar het in wordt verwerkt duurder worden of moeilijker verkrijgbaar.

'Tekorten tijdens ramadan'

"Ik vrees dat we een literfles zonnebloemolie straks voor vijf euro moeten verkopen", zegt Sükrü Temiz, eigenaar van de Turkse supermarkt Temiz, met meerdere vestigingen en een groothandel in Hengelo. "De inkoopprijs is gigantisch gestegen. Doordat we een groothandel hebben krijgen we van leveranciers nog wel mondjesmaat olie, maar een vrachtwagen vullen lukt niet." Ook hij heeft in zijn winkels een limiet ingesteld, van vijf flessen per klant.

Habiba Bouanan is naar eigen zeggen twee dagen bezig geweest om genoeg olie te vinden voor de wekelijkse maaltijden die ze uitdeelt aan vrouwen met een migratieachtergrond in Amsterdam-Oost. Ook zit er normaal gesproken altijd zonnebloemolie in de voedselpakketten die ze namens stichting Prachtvrouw uitdeelt. "Nu zijn de schappen leeg."

Ze adviseert iedereen om niet te gaan hamsteren. "Olie is een van de eerste dingen die je koopt in je voorbereiding voor de ramadanperiode. In die maand is het eten wat feestelijker", vertelt ze. De ramadan begint dit jaar op 1 april. "Nu zie ik dat mensen in de problemen komen door de hoge prijzen. En olijfolie is nog duurder."

Supermarkteigenaar Temiz merkt in de loop naar de ramadan ook de zorgen bij zijn klanten op. "Want een ander tekort is meel." Dat kan gevolgen hebben voor de tijdens de ramadan populaire pides (grote Turkse broden) en lekkernijen die veel Turkse winkels verkopen.

Ook problemen met Turkse producten

Temiz heeft bijna niets meer op voorraad. En volgens hem komt er al een volgend knelpunt in zicht: Turkije wil geen bulgur, rode linzen en witte bonen meer exporteren, producten die Turkse supermarkten in het buitenland veel inslaan. "Ik verwacht over vier of vijf weken nog meer tekorten en nog meer jackpotprijzen."

"Misschien is het wel goed dat we tijdens de ramadan weer sober gaan leven, zoals het vroeger was", concludeert Habiba Bouanan.