Sluiting luchtruim: 'Russische economie wordt langzaam afgeknepen'

• Jules Jessurun

  redacteur Online

Nederland heeft sinds vanmiddag het luchtruim gesloten voor Russische vliegtuigen. Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen maakte later bekend dat het hele EU-luchtruim voor alle Russische vliegtuigen wordt gesloten en dat heeft ook financiële gevolgen voor de luchtvaart en de consument.

Voor Aeroflot, de grootste luchtvaartmaatschappij van Rusland, betekent de sluiting van het luchtruim dat het niet meer over EU-landen kan vliegen en er ook niet meer kan landen. Maar omdat Rusland als tegenreactie ook het luchtruim sluit voor vliegtuigmaatschappijen uit die landen, hebben de EU-landen op hun beurt ook last van de sancties.

Dat gaat niet alleen om vluchten naar Rusland, maar ook om toestellen die normaal gesproken over het Russische luchtruim vliegen. "Een vlucht die bijvoorbeeld eerder over Rusland vloog op weg naar China of Japan, moet nu onderlangs vliegen via bijvoorbeeld Bulgarije, Turkije en Iran", vertelt luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft. Dat kan vele uren extra kosten, omdat dan niet meer de kortste route wordt gevlogen.

Daar heeft Rusland zelf echter ook last van. De regering loopt zo de inkomsten mis die het overvliegen van een vliegtuig over het land opbrengen.

Hoeveel last hadden vliegtuigen de afgelopen dagen van de oorlog? Een paar voorbeelden:

"Dat het sluiten van het Russische luchtruim pijn doet, moge duidelijk zijn. Dit raakt het hele netwerk dat via de noordkant vliegt", beaamt ook luchtvaartonderzoeker Floris de Haan. "Dit is drastisch en doet pijn aan alle kanten. Ik kan mij niet herinneren dat dit in de afgelopen 25 jaar is voorgekomen."

En dat gaat de consument ook terugzien aan de ticketprijzen, verwacht Melkert. "Je hebt als luchtvaartmaatschappij onder meer te maken met extra manuren en extra kerosinekosten. Dat moet uiteindelijk ook doorberekend worden." Bovendien zijn mensen die naar verre bestemmingen vliegen dus ook langer onderweg.

De Haan denkt dat dat uiteindelijk niet alleen voor de consument tot hogere prijzen zal leiden; ook de luchtvaartmaatschappijen zullen er financieel last van gaan krijgen als de omvliegroute te lang gebruikt moet worden.

Door de hogere ticketprijzen wordt er dan mogelijk minder geboekt. Of mensen kiezen voor de maatschappijen die goedkoper kunnen vliegen, omdat ze het luchtruim boven Rusland nog mogen gebruiken. Op dit moment vliegen vliegtuigen uit China bijvoorbeeld nog wel via Rusland.

Via Turkije naar Moskou

Passagiers die vanuit Nederland naar Moskou of Sint-Petersburg willen vliegen kunnen die steden nog altijd bereiken, maar dat kost wel veel meer tijd. Zij moeten overstappen in landen die geen vliegverbod hebben ingevoerd, zoals Turkije, en ook nog worden toegelaten in het Russische luchtruim. Op die manier kunnen Russen ook nog Nederland en andere Europese landen bereiken.

Melkert denkt niet dat het sluiten van de luchtruimen president Poetin op korte termijn pijn zal doen. "Het zal niet de nekslag zijn, maar het is weer een stapje waarbij heel langzaam de Russische economie wordt afgeknepen."

"Toch denk ik niet dat Poetin hierdoor gaat trillen als een rietje", stelt Melkert. Om Poetin en Moskou echt te isoleren, zouden volgens hem nog meer landen een vliegverbod in moeten stellen. "Het mooie zou zijn dat het net langzaam sluit rond Rusland. Maar zolang landen als China niet meedoen, is dat lastig."