Hoekstra onder vuur, topfuncties te vaak naar mannen

Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken ligt onder vuur bij een deel van zijn eigen ambtenaren. Op zijn ministerie is onrust ontstaan over het beleid bij het aanstellen van mensen op topfuncties: die banen zouden te vaak naar mannen en niet genoeg naar vrouwen gaan. Die klacht staat in een interne brief aan de top van Buitenlandse Zaken waar NRC over bericht en die ook door de NOS is ingezien.

De brief zou door 600 mensen op het departement zijn ondertekend en vraagt om een "fundamentele verandering" van het beleid. Bij Buitenlandse Zaken werken ongeveer 3000 mensen.

De brief hekelt de manier waarop functies bij het ministerie verdeeld worden. Volgens bronnen sluimert het probleem al jaren. In 2018 uitten 200 ambtenaren bij de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Blok ook al hun zorgen.

Aanleiding voor de brief nu is de benoeming van een nieuwe directeur-generaal 'politieke zaken' (DGPZ), een hoge functie binnen het departement. Deze baan, nu vervuld door Thijs van der Plas, zou naar een vrouw gaan, maar op het allerlaatste moment koos de nieuw aangetreden Hoekstra voor een man. De benoeming moet nog worden besproken in de ministerraad.

In de brief aan de top schrijven ambtenaren dat het probleem veel breder is: belangrijke diplomatieke functies in het buitenland worden veelal door mannen bekleed. "Tijdens afgelopen plaatsingsrondes werd geen enkele vrouw op één van de grote posten geplaatst, zoals Ankara, Parijs of Madrid".

Cultuurverandering

De schrijvers van de brief wijzen op een rapport uit 2020 van de Auditdienst waarin wordt gesteld dat benoemingen niet altijd volgens formele procedures gaan. Het streven bij Buitenlandse Zaken is dat over drie jaar, in 2025, evenveel mannen als vrouwen topposities bekleden. Uit een jaarverslag blijkt dat het aandeel vrouwen in hogere salarisschalen nu rond de 25 procent ligt.

"De vraag rijst hoe het kan dat er, ondanks al die jaren van 'positief' beleid zo weinig concrete vooruitgang is geboekt. Als we met dit tempo doorgaan, komen we niet in de buurt van het streefcijfer van 50% in 2025. Er moet iets fundamenteel veranderen", schrijven de ongeruste werknemers.

Volgens de briefschrijvers is de "enige manier om hiervan af te komen een cultuurverandering".

Volgens de schrijvers zijn er binnen BZ genoeg "ambitieuze capabele vrouwen die bereid zijn offers te brengen". "Zij solliciteren, maar worden door de departementsleiding en lijnmanagers te vaak niet geselecteerd. Bij gelijke geschiktheid gaan functies toch nog te vaak naar mannen."

De briefschrijvers doen "een dringend beroep" op de leiding van het departement om zich "serieus op de situatie te beraden". Zo pleiten ze voor een extern onderzoek naar het probleem.

Ook vinden ze dat, gezien de onrust en de bezorgdheid bij veel collega's, de top van het departement moet overwegen de procedure voor de benoeming van de nieuwe directeur-generaal politieke zaken over te doen.

Top ministerie erkent onrust

Secretaris-generaal Huijts, de hoogste ambtenaar van Buitenlandse Zaken, schrijft in een reactie dat de 'bestuursraad' van het minsterie zich ervan bewust is dat het thema diversiteit leeft in de organisatie en dat er veel onrust over is.

Volgens hem is de onrust aangejaagd door de algemene maatschappelijke discussie in combinatie met een recente en lopende topbenoemingen. "Wij snappen heel goed dat (..) het totaalbeeld niet goed overkomt. Het geeft de organisatie geen goed signaal", staat in een brief van de secretaris-generaal.

'Gebrek aan eerlijke kansen'

Huijts schrijft verder dat er bij Buitenlandse Zaken al langer gevoelens spelen over "gebrek aan transparantie en eerlijke kansen in het plaatsingsproces".

Volgens hem leeft dat niet alleen bij vrouwen, maar ook bij bi-culturele en lhbti-collega's en bij mensen die denken dat ze niet tot de juiste netwerken binnen Buitenlandse Zaken horen. De top van het ministerie bespreekt binnenkort hoe de "diversiteit in doorstroom" kan worden verbeterd.