EU heeft hoge ambities met miljardenplan voor chipsector
Het chiptekort heeft de EU met de neus op de feiten gedrukt: we zijn te afhankelijk van andere continenten. Die urgentie kwam vandaag ook naar voren in een wetsvoorstel van de Europese Commissie. Met de 'Chips Act' wil die miljarden euro's vrijmaken voor onder meer investeringen en onderzoek, en nieuwe fabrieken.
In totaal gaat het om 43 miljard euro (publiek en privaat geld). 11 miljard euro daarvan is bedoeld voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals onderzoek en het opzetten van test-projecten. Daarnaast wil de Commissie graag extra productiecapaciteit in Europa hebben. Dat kan komen van bedrijven die hier al zitten of van een van 's werelds grootste chipproducenten: Intel, Samsung of TSMC. Over de financiering bestaat wel twijfel, schreef Bloomberg al eerder. Mogelijk ontstaat er een strijd over wie de portemonnee moet trekken.
Maar Commissievoorzitter Von der Leyen noemt het wetsvoorstel een gamechanger voor de positie die de EU heeft op de wereldwijde chipmarkt. "Op korte termijn maakt het ons weerbaarder tegen toekomstige crises en op de middellange termijn helpt het om van Europa een industrieleider te maken."
Doel voor 2030
Dat het de Commissie menens is, blijkt niet alleen uit het hoge geldbedrag, maar ook uit het feit dat er een stevige stip op de horizon is gezet. In 2030, over acht jaar dus, moet Europa goed zijn voor 20 procent van de wereldwijde chipomzet. Dat is meer dan een verdubbeling.
Bekijk hier de omzet per continent:
De vraag is wel hoe haalbaar dat doel is. In een position paper schrijft chipmachinemaker ASML dat de verwachting is dat de wereldwijde chipsector over acht jaar goed is voor 1000 miljard dollar. Als de EU dan een vijfde van de markt in handen wil hebben, betekent dat een totale investering van zo'n 264 miljard dollar. Dat is ruim vijf keer zoveel als het bedrag dat nu op tafel ligt.
ASML, dat wordt gezien als het kroonjuweel van de Europese chipindustrie en essentieel voor de ambities, schreef het position paper op verzoek van de Europese Commissie. Het bedrijf steunt de doelen van de wetgeving volledig. Ook chipmaker NXP is heel positief. De industrie krijgt immers stevige erkenning met deze plannen.
Bram Nauta, hoogleraar chipontwerp aan de TU Twente, verwacht dat de hoeveelheid geld die beschikbaar komt ervoor zorgt dat er meer zal worden gekeken naar technologieën waar nu bijvoorbeeld Taiwan in vooroploopt. "Als EU moet je je gaan richten op wat over een paar jaar de nieuwste technologie is. Dat betekent een paar stappen overslaan, maar als we dat niet doen, liggen we eruit."
Fabrieken hierheen halen
De 'Chips Act' is een belangrijk mijlpaal, zegt Jan Frederik Slijkerman, tech-analist bij ING. "Die 43 miljard komt in de buurt van wat Amerika wil doen. Als we hiermee twee fabrieken naar Europa kunnen halen, is dat al een hele stap voorwaarts."
De twee meest waarschijnlijke kandidaten om zo'n fabriek te bouwen, zijn Intel en TSMC. Die hebben allebei te kennen gegeven daar wel iets voor te voelen. Volgens Nauta kleeft daar wel een risico aan. "De vraag is of zo'n fabriek chips gaat maken voor autofabrikanten, of voor een Amerikaanse techgigant. In dat laatste geval heb je daar als Europa niet zoveel aan."
Nog steeds chiptekort
Het wetsvoorstel komt op het moment dat de wereldwijde chipsector al ruim een jaar onder grote spanning staat. Door een combinatie van factoren, waaronder een sterk toegenomen vraag naar elektronica tijdens de pandemie, is de vraag naar chips groter dan het aanbod. Een oplossing op korte termijn is er niet.
Productie bijbouwen is een tijdrovend en een zeer kostbaar proces. Eén fabriek kost zo'n 15 miljard euro. De wetgeving gaat dus op korte termijn geen oplossing bieden voor de tekorten. Het moet er wel toe leiden dat een volgende crisis minder impact zal hebben.