Tuinvogeltelling 2022: waar is de merel gebleven?

Naar verwachting bijna een kwart miljoen Nederlanders doen dit weekeinde mee aan de Nationale Tuinvogeltelling 2022. Het aantal tellers neemt alleen maar toe, nu we door corona veel vaker thuis zijn dan voorheen, zegt Ruud van Beusekom van Vogelbescherming Nederland. Hij roept op om vooral uit te kijken naar de merel. Het gaat niet goed met de vroeger zo gewone zangvogel.

Het principe van de tuinvogeltelling is eenvoudig: tel een half uurtje het aantal vogels dat in je tuin of op je balkon rondstapt en noteer welke soort het is. De 'winnaar' staat bij voorbaat vast, dat wordt de huismus. De koolmees en pimpelmees staan op plek twee en drie,

Maar het gaat de Vogelbescherming dit keer om nummer vier, de merel. Want de zwarte vogel met z'n geeloranje snavel is in gevaar. En niemand weet precies waardoor. Feit is dat het aantal merels in Nederland de afgelopen jaren met 30 procent is gedaald, schrijft RTV Utrecht op basis van cijfers van de Vogelbescherming en Sovon Vogelonderzoek. In 2008 zaten er gemiddeld 3,7 merels in een tuin, vorig jaar waren dat er twee. Dit jaar is niet voor niets uitgeroepen tot Jaar van de Merel.

Usutuvirus was dodelijk

"De achteruitgang van de merel komt in ieder geval niet door de vogelgriep, want die heeft geen effect op zangvogels", zegt vogelbeschermer Van Beusekom in het radioprogramma De Ochtend van 4. In 2016 was er in een keer het usutuvirus, dat door muggen wordt overgedragen en dodelijk kan zijn voor merels. Maar dat virus lijkt de laatste paar jaren uitgewoed of verdwenen. Toch blijft het aantal merels afnemen.

"Het kan ook komen door klimaatverandering en de droge zomers van de laatste jaren", aldus Van Beusekom. "De merel eet wormen en die floreren juist in een vochtige bodem en 'zoete' gazons. Wat dat betreft zijn we heel benieuwd naar de resultaten van deze telling, omdat het afgelopen zomer juist behoorlijk nat was. Misschien zijn er dit jaar voor het eerst weer méér merels, dat moet dit weekeinde blijken."

Tegels lichten

Los daarvan vindt Van Beusekom dat we ook zelf iets kunnen doen om ervoor te zorgen dat merels en andere vogels veel gemakkelijker bij wormen en insecten kunnen komen: "Tegels lichten. Al die grote tegels moeten weg uit de tuin."

Arda van der Lee van Landschapsbeheer Flevoland sluit zich daarbij aan. Zij vindt dat houten schuttingen op een betonnen onderkant ook moeten verdwijnen. "Met een haag zijn de tuinen een beter leefgebied voor de vogels", zegt ze bij Omroep Flevoland. Zij wijst erop dat stadstuinen tegenwoordig heel belangrijk zijn voor vogels, zeker in de Flevopolder. "Het is intensieve landbouw hier", zegt ze. "Denk aan grasland, 'groen asfalt' met alleen maar eiwitrijk gras, waar geen plaats is voor kruiden en bloemen. Daar is voor vogels bijna niets te halen."

Morgen aan het eind van de middag maakt de Vogelbescherming de voorlopige resultaten van de telling bekend.