Europese Rekenkamer: uitrol 5G te traag en te versnipperd

• Aïda Brands

  redacteur Brussel

Het invoeren van 5G in de Europese Unie gaat niet al te best. Dat concludeert de Europese Rekenkamer. Veel landen gaan de gestelde deadlines niet halen. Bovendien verschilt het erg per land welke veiligheidsrisico's er worden genomen. Zo werken sommige landen met het Chinese Huawei terwijl andere dit juist bewust niet doen.

Volgens de Europese Rekenkamer kleven er risico's aan het werken met Chinese bedrijven bij het opzetten van een 5G-netwerk. De organisatie wijst op een inlichtingenwet die in 2017 in China werd aangenomen. Volgens die wet moeten Chinese bedrijven en personen meewerken aan nationale inlichtingen en dat vervolgens geheimhouden. Huawei zou dus data kunnen doorspelen aan de Chinese regering.

Voor Nederland was het vorig jaar uiteindelijk de reden om Huawei uit de kern van Nederlandse telecomnetwerken te houden. Maar een land als Spanje weert Huawei niet per definitie. Ook op het gebied van veiligheid stellen landen verschillende eisen. Daardoor is het Europese 5G-beleid een gatenkaas geworden.

'Zwakste schakel'

"Je bent zo sterk als je zwakste schakel", zegt CDA-Europarlementariër Tom Berendsen in een reactie. Net als de Europese Rekenkamer vindt hij dat de EU een uniformer beleid moet maken. De economische schade kan groot zijn als dat niet gebeurt: als een land getroffen wordt door een grootschalige cyberaanval zal dat ook in andere landen gevoeld worden. Volgens de rekenkamer kan de schade van cybercriminaliteit wereldwijd oplopen tot 5 biljoen euro per jaar.

Maar ook voor consumenten kan het gebrek aan een eenduidig Europees 5G-beleid gevolgen hebben. De rekenkamer kan niet uitsluiten dat persoonlijke data van mensen die in de toekomst in Spanje op vakantie zijn in Chinese handen komen. Huawei heeft altijd gezegd dat het nooit spionage- of sabotage-activiteiten namens de Chinese overheid zal uitvoeren. Publiek hard bewijs dat dit wel gebeurt, is nooit gegeven.

Vertraging

De Europese Rekenkamer heeft ook kritiek op de vertraging die de invoering van het 5G-netwerk in sommige landen heeft opgelopen. Slechts 11 van de 27 landen lijken tegen 2025 in alle grote steden en op belangrijke transportroutes een 5G-netwerk te hebben. Twee jaar terug stemden alle landen nog in met dit doel.

De rekenkamer vreest dat de EU zijn vooraanstaande positie in de wereldeconomie op den duur kan verliezen als het 5G-netwerk er niet sneller en in gelijkere mate wordt uitgerold. "Steeds meer bedrijven zullen afhankelijk worden van 5G. Denk bijvoorbeeld aan de auto-industrie of de zorg. De gevolgen kunnen dus echt groot zijn als we achterlopen", zegt Berendsen.

De rekenkamer weet niet wat de economische schade zou kunnen zijn in Europa als het geen veiliger en uniformer 5G-netwerk opbouwt. De Europese Commissie is op dit moment bezig met een onderzoek hiernaar. De kans bestaat dat EU-landen beter samenwerken zodra duidelijk wordt welk prijskaartje er hangt aan de huidige gang van zaken.