Zwitsers Anne Frank Fonds kritisch over onderzoek: 'Grenst aan complottheorie'

Het Zwitserse Anne Frank Fonds is bijzonder kritisch over de conclusies van een internationaal onderzoeksteam dat de inval in het Achterhuis in 1944 heeft onderzocht. Dat een Joodse notaris als verrader wordt aangewezen, noemt voorzitter John. D. Goldsmith onzinnig.

"Dit draagt niet bij aan waarheidsvinding, het levert alleen maar verwarring op. Het onderzoek zit bovendien vol fouten", zegt Goldsmith tegen de krant Blick. "Als het debat zo grotesk en onzinnig wordt, hebben we als samenleving een probleem."

Het onderzoeksteam van 23 personen deed zes jaar onderzoek naar allerlei theorieën over de inval. Daarvoor werden moderne middelen ingezet zoals kunstmatige intelligentie om verbanden te ontdekken in de enorme hoeveelheid vergaarde documenten.

NOS op 3 maakte deze explainer over de conclusie van het team:

Direct na publicatie hadden Nederlandse experts al kritiek op de conclusie, dat notaris Arnold van den Bergh uit lijfsbehoud onderduikadressen had doorgespeeld naar de nazi's. Bewijs dat dergelijke lijsten bestonden of Van den Bergh door de Duitsers was bevoordeeld leverden de onderzoekers niet.

Directeur Ronald Leopold van de Anne Frank Stichting uit Amsterdam noemde de conclusie van het team "een nieuw perspectief", waar "nog enkele belangrijke puzzelstukken ontbreken". Omdat er nog verschillende vervolgvragen beantwoord moeten worden, zag hij de theorie als een basis voor verder onderzoek.

Goldsmith van het fonds is veel kritischer. Bewijsmateriaal ontbreekt volgens hem. "Als de oud-FBI-agent die hierbij betrokken was dit werk had afgeleverd bij zijn voormalige werkgever was hij er niet mee weggekomen."

"De manier waarop er 'onderzoek' is gedaan, viel ons tegen." Hij typeert het onderzoeksteam als een commercieel project waarbij geen experts op het gebied van Jodenvervolging betrokken waren. "We hadden dit gebrek aan deze expertise snel door en dat wordt nu duidelijk."

Kwalijk

Goldsmith noemt de theorie dat een Joodse notabele het Achterhuis heeft verraden koren op de molen van antisemieten, zeker omdat in de internationale media de kritiek op het boek minder fel klinkt. "In Nederland waren de reacties vernietigend, maar de lezer in Minnesota of in Chili denkt nu: Anne Frank is door een Jood verraden. De gevolgen daarvan zullen we nog jaren moeten rechtzetten."

"Het grenst aan een complottheorie om een bewering te doen die als feit wordt opgepakt. En complottheorieën blijven lang hangen, weten we."