Regering Kazachstan treedt af na zeldzaam massaprotest

De regering van Kazachstan is op aandrang van president Tokajev afgetreden na massale protesten tegen een stijging van de prijs voor lpg. Tokajev heeft de provinciale bestuurders opdracht gegeven de prijs van lpg weer te verlagen en ook die van benzine, diesel en "maatschappelijk belangrijke" consumptiegoederen. Daarnaast wil hij dat de nieuwe regering huursubsidies voor arme gezinnen invoert.

Het aftreden van de regering en de maatregelen van de president volgen op een onrustige nacht, waarin op verschillende plaatsen tot in de vroege uurtjes is betoogd tegen de prijzen van het vloeibare gas. Op Nieuwjaarsdag steeg de prijs van lpg plots van 50 à 60 Kazachse tenge (10 à 12 eurocent) naar 120 tenge (24 eurocent) per liter. Dat leidde tot grote verontwaardiging bij veel Kazachen, die veelal in auto's met een lpg-tank rijden.

Het protest dat zaterdag ontstond in de zuidwestelijke stad Zjanaozen, breidde zich binnen drie dagen uit naar de rest van het autoritair geregeerde land. Vooral in Almaty, de grootste stad van het land, ging het er hard aan toe. Volgens de autoriteiten gooiden demonstranten met stenen en molotovcocktails naar politieagenten. Die beantwoordde dat met traangas en schokgranaten. Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat 37 politieauto's zijn uitgebrand.

Dit zijn beelden uit Almaty:

Ook in andere steden werd gedemonstreerd. In totaal zouden 95 agenten gewond zijn geraakt en zo'n 200 betogers zijn opgepakt. Over doden of gewonden aan de kant van de demonstranten is niets bekendgemaakt.

Tokajev heeft voor Almaty de noodtoestand uitgeroepen en ook voor de provincie Mangistaw waar Zjanaozen ligt. Tot 19 januari geldt in deze gebieden een avondklok.

'Wegwezen oude man'

Tijdens de demonstraties werd duidelijk dat er meer speelt dan alleen woede over de lpg-prijzen. In Almaty waren leuzen te horen als "wegwezen oude man". Daarmee wordt verwezen naar Tokajevs voorganger en mentor Nazarbajev (81), een belangrijke bondgenoot van de Russische president Poetin.

Dit is de reactie van Tokajev aan de 'relschoppers':

Nazarbajev regeerde het land van 1990 tot 2019 als absoluut heerser en wees Tokajev aan het einde van zijn bewind aan als zijn opvolger. Hij is tegenwoordig voorzitter van de Veiligheidsraad van Kazachstan en oefent in die rol op de achtergrond nog altijd veel macht uit.

Brandstofprijs gereguleerd

Nu de regering is afgetreden, heeft Tokajev de eerste vicepremier Smajlov aangewezen als interim-premier. De rest van het kabinet blijft in functie tot een nieuwe regering is gevormd. Of de demonstranten genoegen nemen met dit aftreden is nog onduidelijk.

Tokajev zei vanochtend de situatie in Almaty en Mangistaw ziet verbeteren. Of dat echt zo is, is onduidelijk. Er zijn ook berichten dat er opnieuw wordt gedemonstreerd.