Dit verandert in 2022: minder energiebelasting, rookruimteverbod en veel meer

Het is bijna 1 januari 2022. En dat betekent dat er weer allerlei nieuwe wetten, regels en (belasting-)tarieven ingaan. Zo kun je voortaan een belastingvrije thuiswerkvergoeding krijgen, worden rookruimtes en sigarettenautomaten verboden en komt er een nieuw inburgeringsstelsel.

We zetten de belangrijkste en opmerkelijkste veranderingen voor je op een rij, per onderwerp waarop veel verandert: belastingen, wonen, duurzaamheid, bedrijven en meer.

Energiebelasting eenmalig verlaagd

Vanwege de hoge energieprijzen verlaagt het demissionair kabinet in 2022 eenmalig de energiebelasting. Een gemiddeld huishouden betaalt daardoor komend jaar 400 euro minder belasting.

Voor zo'n 800.000 huishoudens met een laag inkomen is er een extra regeling; zij kunnen zo'n 200 euro compensatie krijgen van hun gemeente. Mensen in de bijstand krijgen het automatisch. Anderen die in aanmerking komen, zoals zelfstandigen met een laag inkomen en AOW'ers zonder aanvullend pensioen, moeten zich melden bij de gemeente.

Belastingvrije thuiswerkvergoeding

Werkgevers mogen voortaan een belastingvrije thuiswerkvergoeding geven aan werknemers van maximaal 2 euro per dag. Dat bedrag is gebaseerd op een berekening van het Nibud van wat je ongeveer kwijt bent aan verwarming, koffie, wc-papier, enzovoorts. Tot nu toe moest over zo'n thuiswerkvergoeding belasting worden betaald, terwijl een reiskostenvergoeding belastingvrij is.

Tegemoetkoming bij fouten Belastingdienst

Naar aanleiding van de toeslagenaffaire gaat een nieuwe wet in die het makkelijker maakt om mensen een tegemoetkoming te geven "als ze door onterecht handelen of nalaten van de Belastingdienst benadeeld worden en in een schrijnende situatie terecht komen", aldus het demissionaire kabinet.

Nieuwe Inspectie

De nieuwe Inspectie Belastingdienst, Toeslagen en Douane gaat van start. Die toezichthouder, opgericht naar aanleiding van de toeslagenaffaire, moet problemen signaleren, onderzoeken en agenderen. De inspectie valt onder het ministerie van Financiën, maar is onafhankelijk en moet handelen vanuit het perspectief van de burger.

Koopkrachtmaatregelen

Er zijn kleine aanpassingen die de koopkracht van verschillende groepen iets moeten verbeteren:

Lagere combinatiekorting

De maximale inkomensafhankelijke combinatiekorting gaat omlaag. Dit is een belastingkorting voor een alleenstaande ouder of minstverdienende van een koppel met een kind tot elf jaar. De maximale korting gaat met 318 euro omlaag en is nadelig voor ouders die 27.350 euro of meer bruto verdienen.

Deze korting gaat omlaag omdat per 2 augustus 2022 beide ouders van een pasgeboren kind negen weken doorbetaald ouderschapsverlof kunnen krijgen. Die maatregel kost geld en die kosten worden deels gecompenseerd door een verlaging van de combinatiekorting.

Zelfstandigenaftrek omlaag

De zelfstandigenaftrek gaat al een tijdje in stapjes omlaag om de fiscale verschillen tussen zzp'ers en werknemers kleiner te maken. De aftrek daalt met 360 euro naar 6310 euro. Zzp'ers krijgen daardoor dus minder korting op hun inkomstenbelasting. In het nieuwe coalitieakkoord is afgesproken dat vanaf 2023 deze aftrek sneller daalt, met stappen van 650 tot uiteindelijk 1200 euro in 2030. Zzp'ers krijgen gedurende de volgende kabinetsperiode compensatie via een verhoging van de arbeidskorting.

Studiekosten niet meer aftrekbaar

Werknemers en werkzoekenden kunnen studiekosten niet meer aftrekken bij de aangifte van de inkomstenbelasting. Hiervoor in de plaats komt een nieuwe subsidie: Het STAP-budget. (STAP staat voor Stimulering ArbeidsmarktPositie). Vanaf 1 maart kun je maximaal 1000 euro budget aanvragen bij het UWV. Ondernemers of mensen met inkomsten uit overig werk kunnen zakelijke studiekosten blijven aftrekken van hun winst.

Btw op denksport

Denksport is toch geen sport, vanwege de 'te verwaarlozen lichamelijke component', heeft het Europees Hof van Justitie bepaald. Daarom kunnen bijvoorbeeld bridge- en schaakclubs geen gebruik meer maken van de btw-vrijstelling voor sportclubs.

Ze moeten btw gaan betalen over onder meer contributie, verkoop van drankjes en inschrijfgeld. Als ze minder dan 20.000 euro inkomsten per jaar hebben, kunnen ze wel kiezen voor de kleineondernemersregeling. Dan hoeven ze geen btw te betalen, maar kunnen ze ook geen btw terugvragen over kosten die ze maken.

Opkoopbescherming en woonvisie

Veel grote gemeenten gaan woningen aanwijzen die na aankoop niet verhuurd mogen worden. Dat moet het opkopen door investeerders tegengaan. Dit kan met de invoering van een nieuwe woningwet. Ook moet iedere gemeente voortaan een woonvisie ontwikkelen, met het oog op de problemen op de woningmarkt.

Energielabel nu echt verplicht

Sinds 2021 moet een huis bij verkoop een nieuw, uitgebreid energielabel hebben. Het afgelopen jaar handhaafde de overheid nog niet vanwege corona; vanaf nu gebeurt dat wel. Voor het krijgen van een label moet een adviseur bij je thuis langskomen. Gemiddeld kost dat zo'n 300 euro, de boete voor verkopen zonder label is 435 euro.

Verhuurderheffing omlaag

De speciale belasting die woningcorporaties moeten betalen gaat in totaal met zo'n 800 miljoen euro omlaag naar rond de 1 miljard in 2022. Daardoor houden corporaties meer geld over om woningen te bouwen. In het nieuwe coalitieakkoord is al besloten dat de verhuurderheffing in 2023 helemaal verdwijnt.

Adres daklozen

Gemeenten zijn voortaan verplicht om daklozen in te schrijven op een briefadres. Als daklozen geen bekenden hebben waar dat kan, dan moet de gemeente een adres beschikbaar stellen, bijvoorbeeld dat van het gemeentehuis. Met een adres moeten voorzieningen en zorg beter bereikbaar worden voor een dakloze.

Vaker hypotheekrenteaftrek

Koppels hebben voortaan in een aantal specifieke gevallen meer recht op hypotheekrenteaftrek. Bijvoorbeeld als iemand met een partner een woning koopt en daarvoor al een huis had. Of als je een huis hebt met een partner die overlijdt.

Hypotheekrenteaftrek omlaag

Al een aantal jaar gaat de maximale hypotheekrenteaftrek stap voor stap omlaag. In 2022 gaat die van 43 naar 40 procent. Hier heb je alleen last van als je een inkomen hebt dat in de tweede belastingschijf valt (boven de 69.398), want dan krijg je minder van je betaalde hypotheekrente terug van de Belastingdienst.

Maximale hypotheek

Ieder jaar stelt de overheid vast hoeveel je mag lenen voor een huis op basis van je inkomen. Bij een gemiddelde verwachte loonstijging van 2,2 procent gaat dit bedrag voor de meesten rond de 5000 euro omhoog.

Overdrachtsbelasting

Begin 2021 werd een hoger tarief van de overdrachtsbelasting ingevoerd voor kopers die niet zelf in een huis gaan wonen (8 procent). Maar dit had in specifieke gevallen een onbedoeld effect en wordt daarom aangepast.

Als tussen het tekenen van het koopcontract en de overdracht bij de notaris een van de kopers overleed of de kopers scheidden, moest er 8 procent overdrachtsbelasting betaald worden, omdat niet beide kopers in het huis gingen wonen. De koper hoeft voortaan met een 'verklaring overdrachtsbelasting onvoorziene omstandigheden' het hogere tarief toch niet te betalen.

Corporaties hoeven geen 8 procent meer te betalen als ze Verkoop onder Voorwaarden-huizen terugkopen van particulieren. Dat zijn woningen die corporaties met korting aan particulieren verkopen, om een start te maken op de koopmarkt. Als die eigenaar weer wil verkopen, heeft de corporatie het recht om het huis terug te kopen.

Elektrische auto: meer bijtelling, meer subsidie

De bijtelling voor een elektrische auto van de zaak gaat omhoog. Die was 12 procent over de eerste 40.000 euro en 22 procent over het bedrag daarboven. Dat wordt 16 procent over de eerste 35.000 euro van de catalogusprijs van de auto en 22 procent over het bedrag daarboven. Nieuwe leaserijders gaan dus wat meer betalen voor hun elektrische auto.

Tegelijk gaan de jaarlijkse subsidiepotten voor particulieren die een nieuwe of tweedehands elektrische auto kopen omhoog. Voor een nieuwe auto is de pot 71 miljoen en kun je 3350 euro krijgen. Voor een tweedehandsje is er 20,4 miljoen en 2000 euro per auto. Deze bedragen gelden ook bij private lease.

Aanschafbelasting auto omhoog, maar niet voor elektrisch

Nieuwe auto's zijn steeds milieuvriendelijker en zuiniger. En hoe zuiniger, des te minder aanschafbelasting (bpm) je voor een auto moet betalen. Maar de overheid wil de inkomsten uit de bpm op peil houden en dus gaat die in ieder geval tot 2025 stapsgewijs omhoog, met zo'n 2,3 procent per jaar. Tot 2025 blijven elektrische auto's vrijgesteld van de bpm om de verkoop te stimuleren.

Milieuzones strenger

De milieuzone voor vrachtwagens in 13 gemeenten wordt strenger. Daar mochten nog vrachtwagens met emissieklasse 4 en hoger binnenrijden, dat wordt emissieklasse 6. Hoe hoger de klasse, des te minder uitstoot van schadelijke stoffen.

Hogere milieu-investeringsaftrek

Bedrijven worden extra gestimuleerd om te investeren in milieuvriendelijke apparaten. De kosten kunnen ze deels aftrekken van hun winst, waardoor ze minder winstbelasting hoeven te betalen. Er waren drie percentages, afhankelijk van de soort investering: 13,5, 27 en 36 procent. Dat wordt 27, 36 en 45 procent. Milieuvriendelijkere apparaten zijn vaak een stuk duurder.

Geen dubbele energiebelasting meer

Bij de opwekking van (duurzame) energie moet er nu in sommige gevallen dubbele energiebelasting betaald worden. Bijvoorbeeld wanneer zonne-energie geleverd wordt aan een bedrijf dat de stroom opslaat in batterijen en dan opnieuw als die stroom vanuit die batterijen wordt geleverd aan de eindgebruiker. Door een wetswijziging wordt voortaan alleen de uiteindelijke levering van stroom nog belast. Dit moet het opslaan van energie in batterijen stimuleren.

Geen adres bij KvK

Het woonadres van ondernemers en bestuurders van bedrijven is niet meer zomaar op te vragen in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Dit moet hun privacy beschermen. Sommige partijen mogen de gegevens nog wel zien, zoals de Belastingdienst en deurwaarders. Het vestigingsadres van een ondernemer kan nog wel worden opgevraagd.

Vrouwenquotum in top bedrijfsleven

Bij beursgenoteerde bedrijven moet een derde van de Raad van Commissarissen uit vrouwen bestaan. Van de 89 bedrijven met een beursnotering voldeden een paar maanden geleden 61 er al aan. De verplichting werkt zo: als een plek vrij komt in de RvC van een bedrijf dat nog niet aan het quotum voldoet, dan mag daarvoor geen man benoemd worden.

Belastingontwijking aangepakt

Het ontwijken van belasting door multinationals wordt verder aangepakt. Ze kunnen bijvoorbeeld verliezen die ze in het buitenland maken minder verrekenen met de winst die ze in Nederland maken. Ook wordt de mogelijkheid beperkt om betalingen in het ene land af te trekken van de belasting, zonder dat deze betalingen in het andere land wordt belast.

Winstbelasting omlaag en omhoog

De vennootschapsbelasting oftewel winstbelasting wordt aangepast. Bedrijven betalen over hun eerste 395.000 euro winst 15 procent belasting. Dat was over de eerste 245.000 euro. Het tarief voor alle winst hierboven gaat iets omhoog, van 25 naar 25,8 procent. Daardoor gaan bedrijven met tussen de 245.000 en 2.270.000 euro winst minder belasting betalen en bedrijven met een hogere winst meer.

Strengere eisen zorgorganisaties

Wie een nieuwe zorgaanbieder wil starten, moet voortaan aan strengere eisen voldoen. Zo kan gekeken worden of een aanbieder criminele intenties heeft, via een zogeheten BIBOB-procedure. Ook kan er een Verklaring Omtrent Gedrag gevraagd worden van bestuurders en toezichthouders van een organisatie. Bestaande zorgorganisaties moeten ook hieraan voldoen; zij krijgen daar twee jaar de tijd voor.

Arbeidsongeschiktheidspremie

Kleinere werkgevers gaan minder premie betalen voor het arbeidsongeschiktheidsfonds. Mensen die langdurig ziek of arbeidsongeschikt zijn worden uit dat fonds betaald. Die premie was voor alle bedrijven gelijk, afgelopen jaar 7,03 procent. Het wordt 5,49 procent voor kleine bedrijven en 7,05 procent voor grote.

Rookruimte verboden

Alle gebouwen in Nederland waar mensen werken moeten helemaal rookvrij zijn. Dit gold sinds 1 juli 2021 al voor (semi-)publieke gebouwen zoals ziekenhuizen en gemeentehuizen. Voortaan mogen dus ook bedrijven waar alleen werknemers komen geen rookruimte meer hebben. Je kan dus alleen nog buiten en thuis roken.

Sigarettenautomaat verboden

Horecagelegenheden mogen geen rookwaren meer verkopen via sigarettenautomaten. Verkoop aan de bar was al verboden. Om roken moeilijker te maken, wordt het aantal verkooppunten stap voor stap verminderd. Zo mag in 2023 tabak niet meer online verkocht worden en in 2024 niet meer bij supermarkten.

Cadeaubon langer geldig

Cadeaubonnen moeten voortaan minstens twee jaar geldig zijn. Dat was één jaar. In de praktijk waren veel cadeaubonnen al langer geldig. Zo behoudt de veelgebruikte VVV-cadeaukaart drie jaar zijn gehele waarde. Daarna gaat er ieder jaar 6 euro van de waarde af als 'beheervergoeding'.

Kenteken tractoren

Sinds 1 januari 2021 moesten tractoren een kenteken krijgen om de openbare weg op te mogen. Dit jaar gold als overgangsjaar, per 1 januari 2022 is het verplicht. De regels gelden ook voor bouwvoertuigen zoals graafmachines, knikmopsen en schrankladers en ook voor golfkarretjes.

Minimumloon

Het minimumloon gaat iets omhoog, voor iemand van 21 en ouder wordt het 1725 euro bruto per maand. Sinds juli 2021 was dat 1701 euro.

Klant gedwongen sekswerker strafbaar

Als een klant van een sekswerker weet dat er sprake is van gedwongen prostitutie dan is die klant voortaan strafbaar en kan tot vier jaar gevangenis krijgen of een boete tot 21.750 euro.

Nieuw inburgeringsstelsel

De nieuwe Wet Inburgering gaat in. Gemeenten gaan inburgeringsplichtige nieuwkomers begeleiden. Iedereen krijgt een inburgering op maat. Het wordt onder meer mogelijk om het traject sneller te doen. Het taalniveau dat mensen moeten leren gaat een stap omhoog, het is nu A2 (basisgebruiker) en wordt B1 (onafhankelijke gebruiker).

En op basis van een verdrag uit 1963 tussen de EU en Turkije hoefden nieuwkomers uit Turkije lange tijd niet in te burgeren. Maar dat verandert nu. Ook voor hen is het voortaan verplicht. Op basis van uitspraken van het Europees Hof van Justitie kan een verplichting nu wel.

Drempel maximaal 2 centimeter

Alle ingangen van nieuwbouwwoningen mogen voortaan nog maar een drempel hebben van maximaal 2 centimeter. Deze regel gold al voor minimaal één toegang, bijvoorbeeld alleen de achterdeur. Nu geldt dit dus voor alle toegangen en ook de route van de openbare weg naar de woning. Dit moet de toegankelijkheid van woningen verbeteren.

Geen gedwongen openingstijden winkel

Een winkeliersvereniging, Vereniging van Eigenaren of verhuurder kan een winkelier niet meer dwingen om de winkel op bepaalde tijden open te houden, zonder dat die winkelier daarmee heeft ingestemd.

De regel komt er mede vanwege een conflict in een Gronings winkelcentrum, waar winkeliers onder dreiging van boetes op zondag open moesten.

Schadevrije jaren

Als iemand overlijdt kunnen diens schadevrije jaren van de autoverzekering voortaan overgedragen worden aan de partner. Ook kunnen ex-partners na een scheiding de schadevrije jaren verdelen. Ook kun je schadevrije jaren van een lease-auto meenemen. Verzekeraars hebben dat afgesproken met de Consumentenbond.

Werkdruk kinderopvang

Om de hoge werkdruk en personeelstekorten in de kinderopvang te verlichten gelden er nieuwe, tijdelijke, regels. Zo mogen medewerkers in opleiding sneller worden ingezet. En bij toezicht en handhaving op de regels wordt meer rekening gehouden met personeelstekorten, bijvoorbeeld als een medewerker plots ziek is en niet meteen vervangen kan worden. Dat moet sluiting en boetes voor kinderopvanglocaties voorkomen.