Katvanger of geldezel: jongeren vaker uitgebuit door criminelen dan gedacht

Jongeren worden vaker uitgebuit door criminelen dan gedacht. Ze worden bijvoorbeeld ingezet als katvanger, geldezel of drugsrunner, zegt het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM). Dat deed in opdracht van de gemeente Rotterdam onderzoek onder bijna 500 'eerstelijns professionals' als wijkagenten, jongerenwerkers en leerplichtambtenaren. Het onderzoeksrapport verschijnt vandaag.

Bijna de helft van de betrokken professionals zei de afgelopen twee jaar in aanraking te zijn geweest met een of meer slachtoffers van criminele uitbuiting. Ook zien zij een toename van het aantal slachtoffers.

Veel lijkt verborgen te blijven, zegt Shamir Ceuleers van het CKM. "Er is een enorm gat tussen de officiële cijfers en wat de professionals zien die met deze groep jongeren te maken hebben."

Klusje in ruil voor wiet

Het gaat volgens Ceuleers meestal om kwetsbare jongeren, zoals jongeren met een verstandelijke beperking of met een lastige thuissituatie. In de meeste gevallen worden de jongeren op straat benaderd door criminelen, bijvoorbeeld bij een openbare hangplek. Ook online, via sociale media, en op school komen de jongeren met de criminelen in contact.

"Ze worden dan gevraagd om een klusje te doen in ruil voor gratis wiet", zegt Ceuleers. "Als ze eenmaal in die fuik zijn gezwommen, komen ze er niet meer uit." Als de jongeren willen stoppen, wordt gedreigd met openbaarmaking van wat ze gedaan hebben. "Deze jongeren zien zichzelf ook niet als slachtoffer. Ze weten dat ze iets crimineels doen en stappen daarom niet snel naar de politie."

Dat kan volgens Ceuleers een verklaring zijn voor het verschil met de officiële statistieken. Ook worden de jongeren vaak alleen als dader gezien door politie. "Je ziet het pas als je weet waar je op moet letten en als je vanuit deze bril naar de situatie kijkt."

Signalen herkennen

Het CKM pleit er daarom voor om wijkagenten, jongerenwerkers en andere professionals te trainen in het herkennen van signalen.

Er loopt nog een landelijk onderzoek. De onderzoekers verwachten op basis van de eerste resultaten dat het landelijk beeld overeenkomt met de situatie in Rotterdam.