Advocaat-generaal geeft EU gelijk in ruzie met Polen en Hongarije

De Europese Commissie mag subsidies aan EU-landen verminderen of stopzetten als een land de rechtsstaat niet op orde heeft. Dat zegt de advocaat-generaal vandaag in een advies aan de rechters van het Europese Hof van Justitie.

Volgens Hongarije en Polen is de Commissie niet gemachtigd om de rechtsstaat van lidstaten te beoordelen. Daarom spanden zij een rechtszaak aan tegen de Commissie. Het vonnis in deze zaak wordt rond de jaarwisseling verwacht.

Rechters zullen het advies meenemen in hun beoordeling van de zaak. Vaak, maar zeker niet altijd, komen advies en vonnis overeen. Als dat nu ook gebeurt, wordt de klacht van Polen en Hongarije dus afgewezen.

Kans op corruptie

Het is allemaal te doen om het rechtsstaatsmechanisme. EU-landen die hun rechtsstaat niet op orde hebben, kunnen sinds afgelopen januari worden gekort op EU-subsidies. Het Europese Parlement en de Europese Raad hebben daar vorig jaar mee ingestemd. Nederland was groot voorstander van het mechanisme.

Polen en Hongarije vinden dat de EU andere methoden heeft om lidstaten aan te spreken op het respecteren van de rechtstaat. De advocaat-generaal vindt daarentegen dat dit nieuwe middel daar niet mee botst: de Commissie moet immers aantonen dat doordat een land zijn rechtsstaat niet op orde heeft het EU-geld niet goed wordt uitgegeven.

De vrees is dat zonder goede en onafhankelijke rechters de kans op corruptie in een land veel groter is. Doordat de Commissie dit moet kunnen aantonen, is er geen gevaar op willekeur en rechtsonzekerheid. Dat was een van de argumenten die Polen en Hongarije aanvoerden.

De Europese Commissie wacht met het toepassen van het rechtsstaatmechanisme tot de definitieve uitspraak van het Europees Hof.