Weerzien met de knipoog-Kroaat voor Ajax: 'Nooit bewezen dat er gesjoemeld is'
Als Ajax vanavond in Istanboel aantreedt tegen Besiktas kan er vrijuit gespeeld worden in de wetenschap dat de volgende ronde van de Champions League al bereikt is.
Hoe anders was dat bijna tien jaar geleden, toen Ajax in het zicht van de haven strandde op doelsaldo. Vanavond komt Ajax één van de hoofdpersonen van die bizarre avond opnieuw tegen. De Kroaat Domagoj Vida van Besiktas wordt sinds 7 december 2011 de 'knipoog-Kroaat' genoemd. Toen was hij speler van Dinamo Zagreb.
Een terugblik op een avond waar nog lang over werd nagesproken.
Ideale situatie na vijf duels
Ajax heeft in 2011 met nog een wedstrijd te gaan acht punten, drie meer dan Olympique Lyonnais en een veel beter doelsaldo (+3) dan de Fransen (-4). Ajax speelt thuis tegen de al zekere groepswinnaar Real Madrid, Lyon moet uit naar het al uitgeschakelde Dinamo Zagreb.
De Franse journalist Vincent Duluc zit die avond in het Maksimirstadion in Zagreb, als Lyon-watcher van L'Equipe. "Ik had er van te voren weinig vertrouwen in. Lyon moest veel goals maken en Ajax moest thuis verliezen tegen Real Madrid", laat hij weten.
Zo dacht ook Theo Janssen, destijds speler van Ajax. "Ik dacht dat we het makkelijk zouden halen", zegt hij nu.
Real Madrid-coach José Mourinho laat onder anderen sterren Cristiano Ronaldo, Sergio Ramos, Iker Casillas en Pepe thuis. Ajax begint niet slecht, maar komt in de 14de minuut op achterstand na een goal van José Callejon.
Daarna wordt een goal van zowel Nicolas Lodeiro als Miralem Sulejmani onterecht afgekeurd wegens buitenspel en op het andere veld krijgt Dinamo Zagreb-middenvelder Jerko Leko binnen het half uur zijn tweede gele kaart. Maar omdat het in Kroatië nog 0-0 staat, lijkt er nog niets aan de hand.
Het is rust, nog niks aan de hand
In de 40ste minuut komt commentator Frank Snoeks met goed nieuws. Dinamo Zagreb is met tien man op 1-0 gekomen door de dan nog pas 17-jarige Mateo Kovacic.
In Amsterdam lijkt de wedstrijd echter al wel gespeeld. Gonzalo Higuaín maakt 0-2. Kort daarna zet de Franse spits Bafétimbi Gomis de stand bij Dinamo Zagreb-Olympique Lyonnais op 1-1. Het is rust op beide velden.
Duluc weet nog goed dat hij toen dacht dat het klaar was voor Lyon. "Het was 1-1 in de rust, Lyon moest er nog zo veel maken. Het pessimistische gevoel van voor de wedstrijd, was er in de rust nog steeds."
Volgens Janssen kreeg de spelersgroep van Ajax niets mee in de rust. "We waren bezig met onze eigen wedstrijd, pas na de wedstrijd hoorde ik voor het eerst iets over Dinamo Zagreb-Olympique Lyon."
De Kroatische journalist Stjepan Balog zit op die koude decemberavond ook in het Maksimirstadion. Hij is vooral verbaasd over de 1-1 stand, herinnert hij zich nu. "Die eerste helft was eigenlijk de beste helft van dat seizoen."
Helemaal mis
Na de rust gaat het helemaal mis voor Dinamo Zagreb. In zeven minuten maakt Lyon drie goals en staat het 1-4. Het blijft daarna stormen in Zagreb. Na de 1-5 van Lisandro Lopez wil Gomis zo snel mogelijk de bal uit het doel halen om nog meer te scoren voor Lyon, maar hij vindt een Kroaat met sluik blond haar op zijn weg.
Het is Domagoj Vida. Hij draait zich om, drukt de bal in de handen van Gomis en dan komt het: een knipoog. De geruststellende geste van Vida naar Gomis wordt voor Ajax-supporters het symbool van omkoping. De knipoog-Kroaat is geboren.
Duluc denkt niet dat er opzet in het spel is: "De knipoog werkte niet mee. Maar het is nooit bewezen dat er gesjoemeld is. Misschien maakte Gomis wel een grap of zei Vida iets over mooie vrouwen, je weet het gewoon echt niet."
Ook Balog weigert te geloven dat er opzet in het spel is. "Ik ken Vida en zijn familie al jaren. Echte sportmensen. Die doen zoiets niet", benadrukt hij nu.
"Daarbij is hij al jaren de motivator van het Kroatische team. Iedereen is lovend over hem. Dat is niet het soort speler dat zich laat omkopen. Hij was toen nog jong, het team draaide niet lekker. Maar matchfixing, nee dat echt niet."
Ajax druipt af
Lyon komt op 1-6 en uiteindelijk wordt het zelfs 1-7. Real Madrid maakt ook nog de 0-3, Ajax druipt af en eindigt op doelsaldo als derde in de groep achter Lyon. Geen achtste finales Champions League.
Al gauw verandert de teleurstelling in woede. Hoe kan Zagreb het zover laten komen? Analisten op de Nederlandse televisie noemen de wedstrijd verdacht. Janssen vertelt dat die gedachte ook in de selectie leefde.
"De samenvatting kwam voorbij, met die knipoog. We wisten dat er iets geks, iets vreemds aan de hand was. Maar ook gelijk dat het moeilijk te bewijzen zal zijn, mocht er echt iets gefixt zijn. De UEFA draait zoiets toch nooit terug."
Toch is de opmerkelijke uitslag genoeg reden voor de UEFA en de Franse kansspelautoriteit ARJEL om onderzoek te doen naar onrechtmatigheden rond de wedstrijd. Het onderzoek zit echter snel op een dood spoor, omdat er nooit bewijs wordt gevonden.
Eigen schuld
Janssen treurt er niet om en vindt dat Ajax het aan zichzelf te wijten heeft. "Als je afhankelijk bent van doelsaldo, is het altijd je eigen schuld. We hadden het zelf af moeten maken."
Waar de Kroatische journalist Balog overgaat tot de orde van de dag, blijft het voor Duluc van L'Equipe nog lang onrustig. "Ik was euforisch, Lyon had het onmogelijke gedaan."
Bij aankomst in Frankrijk heerst er een andere stemming. "Toen ik de dag erna bij een Franse tv-show zat, vroegen ze mij of het geen doorgestoken kaart was. Dat was ook wel een beetje de tendens, Lyon is niet zo'n populaire club in Frankrijk. Buiten de Lyon-fans was er dan ook niet echt blijdschap dat Lyon doorging naar de volgende ronde. Terwijl het eigenlijk wel een fantastische ommekeer was."
Vida bij Besiktas
De knipoog heeft de carrière van Vida nooit geschaad. Hij speelde al bijna 100 interlands voor Kroatië en stond in 2018 in de WK-finale. Met zijn huidige club Besiktas gaat het dit jaar - zeker Europees - wat minder; alleen een zege op Ajax volstaat om nog een minimale kans te houden op een plek in de Europa League.
En Ajax? De Amsterdammers hoeven zich geen zorgen te maken. De knockout-fase is een feit. Zelfs Vida kan geen roet meer in het eten gooien.
