Voor het eerst krijgt iemand hulp bij zelfdoding in Italië

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Voor het eerst mag in Italië iemand medische hulp krijgen bij zelfdoding. Een 43-jarige man had daarvoor eerder de toestemming gekregen van de rechtbank. Nu is ook een ethisch comité van artsen en psychologen akkoord. In Italië, waar euthanasie bij wet verboden is, wordt dat gezien als een historische beslissing.

De man, die na een ongeval tien jaar geleden verlamd raakte aan alle ledematen, werd in Italiaanse media bekend onder de schuilnaam Mario. "Ik voel me lichter. Ik ben alle spanning kwijt die zich de afgelopen jaren had opgebouwd", zegt hij tegen de krant La Stampa. Mario had meer dan een jaar geleden het verzoek ingediend om onder begeleiding te mogen sterven.

Zaak van DJ Fabo

De juridische mogelijkheid om begeleid te sterven bestaat in Italië sinds 2019. Het debat over euthanasie laaide in de jaren daarvoor hoog op nadat Fabiano Antoniani, in Italië bekend als DJ Fabo, zijn leven had beëindigd in een euthanasiekliniek in Zwitserland.

Antoniani was blind en verlamd geraakt na een ongeval. In een rechtszaak over zijn overlijden besliste het Italiaanse grondwettelijk hof dat hulp bij zelfdoding ook in Italië was toegestaan, maar wel onder strenge voorwaarden. Zo moet de patiënt in leven gehouden worden door een medische behandeling, moet de medische toestand onomkeerbaar zijn en het lijden van de patiënt ondraaglijk.

Ook Mario kreeg vorig jaar toestemming om te sterven in Zwitserland. Toch besloot hij de procedure in Italië voort te zetten, omdat hij vond dat hij het recht had om in zijn eigen land te overlijden. Nu mag hij van een arts een dodelijk middel krijgen, dat hij zelf moet innemen.

Referendum?

Het gaat dus niet om euthanasie zoals in Nederland, waarbij een arts het middel toedient. Daarover is in Italië geen wetgeving, onder meer doordat de katholieke kerk zich altijd hevig heeft verzet. Paus Franciscus heeft zich herhaaldelijk uitgesproken tegen euthanasie.

Toch kan er de komende maanden verandering komen. Afgelopen zomer verzamelden activisten meer dan een half miljoen handtekeningen voor een referendum over hulp bij zelfdoding. Mogelijk wordt dat komend voorjaar gehouden. "Om heldere regels te krijgen over hulp bij zelfdoding en euthanasie, is duidelijk de tussenkomst van het Italiaanse volk nodig", zegt initiatiefnemer Marco Cappato vandaag in Italiaanse media.

'Grens is nu overschreden'

Wanneer de 43-jarige Mario gebruik wil maken van zijn recht om begeleid te sterven, is niet bekend. "We gaan met een expert bekijken hoe we de toediening van het geneesmiddel kunnen regelen, op basis van zijn toestand", zegt activiste Filomena Gallo, die Mario de afgelopen maanden bijstond.

Mario kan enkel zijn rechterpink bewegen. In een brief, gepubliceerd door La Stampa, vraagt hij artsen om haast te maken met de procedure. Tot nu toe kon hij de situatie aan, schrijft hij, "maar er is een grens en die is nu overschreden".

"Ik heb niemand nodig om me uit te leggen hoe mooi het leven is", voegt hij toe. "We hebben er maar één, en dat leven we tot het einde."