Belgisch voetbalsprookje van koploper Union: veel romantischer wordt het niet

• Thierry Boon

  NOS Sport

Het is voetbalromantiek pur sang. Met een uniek stadion dat er ouder uitziet dan het ooit gaat worden als sprookjesachtig decor voor een toneelstuk waarvan het script vol liefde zit.

In Brussel voltrekt zich de herrijzenis van een slapende reus. Een roemruchte club die dit seizoen na 48(!) jaar weer op het hoogste niveau uitkomt en momenteel fier koploper is van België.

Dit is het bijzondere verhaal van Union Sint-Gillis.

Zelfs over de telefoonlijn is de passie duidelijk voelbaar als Kurt Deswert over Union praat. De Belg schreef het boek 'Aftrap in Brussel', over de voetbalgeschiedenis van de hoofdstad, met daarin aandacht voor Union.

Ooit toonaangevend in de voetbalwereld

"Sommigen vergeten hoe groot deze club is", vertelt Deswert, die eraan toevoegt dat Union (11 titels) na recordkampioen Anderlecht (34) en Club Brugge (17) het vaakst kampioen van België is geworden.

Dat bij het noemen van grote, Belgische clubs de naam van Union nu niet meteen valt, komt omdat de successen dateren uit de eerste helft van de twintigste eeuw. In die tijd was Union zelfs een van de grote spelers in het mondiale voetbal.

"Toen in 1904 in Parijs wereldvoetbalbond FIFA werd opgericht, speelde Union een galamatch tegen de Franse nationale ploeg om dat te vieren", weet Deswert. "Dat hebben ze nadien nog een paar keer jaarlijks gedaan."

In de jaren dertig bereikte Union haar hoogtepunt. Een reeks van zestig duels op rij zonder nederlaag, goed voor drie landstitels. Deswert: "In die tijd werd er ook een typisch Brussels toneelstuk over Union geschreven."

"Het was een soort Romeo en Julia-verhaal over de rivaliteit tussen Union en Daring Molenbeek, genaamd Bossemans en Coppenolle. Het stuk is verfilmd en wordt nog steeds gespeeld in Parijs. Union was echt veel meer dan een voetbalclub."

Van kampioen met roem naar vierdeklasser zonder poen

Terwijl andere voetbalclubs bezig waren met professionalisering, achtte Union Sint-Gillis zich lange tijd onaantastbaar. De selectie werd niet ververst, aankopen bleken lachwekkend en het bestuur verouderde met de spelers mee.

De prestaties werden minder en financiële problemen kondigden zich aan. In het seizoen 1981/1982 kwam Union uit in de vierde klasse, destijds de laagste profcompetitie van België. Er was een wonder nodig en dat wonder kwam van buitenaf.

De Duitse investeerder Jurgen Baatzsch stapte in 2013 in de club, waarna Union van de derde klasse opklom naar het tweede niveau. In 2018 verkocht hij zijn aandelen aan een Britse investeerder.

Dat was Tony Bloom, miljardair, topgokker en tevens eigenaar van de club uit zijn geboortestad: Brighton & Hove Albion, de huidige nummer vier in de Engelse Premier League.

"Het is voor buitenlanders interessant om te investeren in het Belgische voetbal", weet Deswert. "Je hoeft weinig te betalen en de winstmarges op transfers zitten redelijk goed."

Ook het rijke verleden van Union sprak Bloom aan, denkt Deswert. "Hij is een voetbalkenner, dus zal gecharmeerd zijn van de geschiedenis en ik denk ook dat het stadion daar een rol in heeft gespeeld."

Het stadion is cultureel erfgoed

Over dat stadion gesproken. Het Joseph Marienstadion werd geopend in 1919 met een met 3-2 gewonnen wedstrijd tegen AC Milan. Het is gebouwd in de groene omgeving van het Brusselse stadspark Dudenpark en inmiddels beschermd als cultureel erfgoed.

Je kunt van alles over het mooi oud geworden stadion schrijven, maar soms zeggen dronebeelden meer dan duizend woorden.

"Voor veel groundhoppers (fans die zoveel mogelijk stadions over heel de wereld bezoeken, red.) is het stadion een must see", zegt Deswert. "Grappig feitje: de Spaanse nationale ploeg speelde hier in 1920 tijdens de Olympische Spelen haar eerste interland."

Meer dan honderd jaar later is er, mede vanwege de culturele status, weinig veranderd. Als de spelers van Union op de wedstrijddag aan hun sportmaaltijd beginnen, zijn ze omgeven door glas-in-loodramen.

Bekende naam bij Union

"Het ziet er misschien een beetje ouderwets uit, maar het is tegelijkertijd ook wel heel erg mooi", stelt Bart Nieuwkoop. De Nederlander verruilde afgelopen zomer Feyenoord voor Union, dat onder Bloom voor het eerst in 48 jaar promoveerde naar het hoogste niveau.

Met zijn 25 jaar moest Nieuwkoop wel even goed googlen toen hij hoorde van de interesse van Union. "Ik zag dat ze vaak kampioen waren geworden in een ver verleden. En dat het stadion er iets anders uitzag dan De Kuip", grapt de rechtsback.

"Maar het is echt hartstikke mooi gelegen en heeft iets unieks. Elke voetballiefhebber vindt dit hartstikke mooi." Al snel had Nieuwkoop voldoende informatie bij elkaar gesprokkeld over de club. Na een kennismaking was hij gauw om.

"Soms heb je het idee dat investeerders bij een club denken door er veel geld in te pompen snel succes te krijgen. Hier bij Union doen ze het stap voor stap en wordt er niet roekeloos met geld omgegaan. Er zit echt een plan achter."

En in dat plan was er ook een rol weggelegd voor Nieuwkoop. "Ze wisten alles van me. De naam van mijn vriendin, van mijn dochter... Uitspraken die ik in oude interviews had gedaan. Ik kreeg er meteen een goed gevoel bij."

Aparte rituelen: iedereen een high five

De Zeeuw moest in het begin wel even wennen aan de rituelen bij de club. "Na elke wedstrijd zingen we samen met de fans. Ook na een nederlaag. Dus na het 2-1 verlies tegen Antwerp liep ik daar met de pleuris in mijn lijf, maar moest ik toch even meezingen", lacht hij.

Zo ziet dat eruit na een thuiswedstrijd.

"En bij de start van het seizoen mocht er maar dertig procent van de capaciteit van zo'n 8.000 mensen in. Dan kwamen de mensen na afloop dicht bij het veld staan en gaven we iedere fan één voor één een high five."

Waar eindigt het sprookje?

Na elf duels staat Union vol trots op de eerste plaats, met evenveel punten, maar een beter doelsaldo dan Club Brugge. Onverwachts, zo snel na de promotie? Auteur Deswert vindt van niet.

"Er zijn geen bepalende spelers vertrokken, dus er zitten veel automatismen in de ploeg. Al zal het moeilijker worden nu er meer aandacht komt. Maar ik denk dat Europees voetbal er zeker in zit."

"Wij kunnen echt van iedereen winnen, maar we kunnen net zo goed van iedereen verliezen", meent Nieuwkoop. "We hebben niet hardop uitgesproken dat we gaan voor de titel of Europees voetbal. Het moet allemaal kloppen bij ons en dan zien we het wel."