Rechtsbuiten voor Nederlands elftal gezocht: 'De echte zijn uitgestorven'
Zolang Louis van Gaal vasthoudt aan een systeem met drie spitsen is Steven Berghuis zijn man aan de rechterkant. Een ander is er niet volgens de bondscoach. Alle posities bij Oranje heeft Van Gaal inmiddels dubbel bezet. Op die ene na. Hij zoekt nog naarstig naar een alternatief voor Berghuis op rechtsbuiten.
Ronald Koeman liet Frenkie de Jong afgelopen weekend tegen Atlético Madrid rechtsbuiten spelen bij FC Barcelona. Zo ver zal Van Gaal niet gaan.
In de komende interlands tegen Letland (vrijdag) en Gibraltar (maandag) kan de bondscoach wel het een en ander proberen. Mogelijk maakt Noa Lang op die plek zijn eerste minuten in Oranje, al ziet Van Gaal hem wel het liefst aan de linkerkant aan het werk, de positie waarop hij ook speelt bij Club Brugge.
Van Gaal ging donderdag uitgebreid in op de opties die hij heeft voor de plek van rechtsbuiten. De bondscoach bespreekt daarbij de situatie van Noa Lang en Steven Berghuis.
Schaarste op de rechtsbuitenpositie in Oranje is niet nieuw. In 1983 kwam toenmalig bondscoach Kees Rijvers uit bij FC Groningen-flankspeler Bud Brocken. "Ik draaide goed bij FC Groningen en Oranje had met Peter Houtman een lange spits, enorm sterk met het hoofd, die het best gedijde met voorzetten van de zijkant."
Brocken was nog een klassieke rechtsbenige rechtsbuiten. "Een goede voorzet was mijn kenmerk", zegt Brocken. "Ik was niet snel en ik had geen passeeractie, maar ik was technisch begaafd en ik kon de bal om de verdediger heen krullen. Een bananenvoorzet noemden ze dat. Die echte rechtsbuitens zie je niet meer, die zijn uitgestorven."
"Ik moest het veld breed houden", vervolgt Brocken. "Er waren daardoor ook wedstrijden waarin ik nauwelijks in het spel werd betrokken, maar wel ruimte creëerde voor anderen. Mijn taak was de achterlijn zoeken en voor te geven. Met links schoot ik geen deuk in een pakje boter, dus ik dook nooit naar binnen."
'Als Cruijff naar links ging, dook ik de spits in'
Op het WK van 1974 was Johnny Rep de rechtsbuiten van Oranje. Misschien wel een van de besten ooit op die plek. "Dat durf ik niet over mezelf te zeggen", reageert Rep bescheiden vanuit zijn huis in het zuiden van Spanje. "Een van de beteren, laat ik het daarop houden. Henk Wery vond ik ook goed. En Sjaak Swart natuurlijk."
"Een rechtsbuiten moet een goede techniek hebben, snel zijn en een goede passeeractie hebben", aldus 42-voudig international Rep. "En niet te vergeten: een rechtsbuiten moet ook doelpunten kunnen maken. Dat kon ik allemaal."
Rep was als rechtsbuiten smaakmaker op het WK van 1974. "Als Cruijff naar links uitweek, dook ik de spits in", zegt Rep. "Dat was een goede combinatie. Ik ging alle kanten op en zwierf altijd. Heb ook overal gespeeld. Linksbuiten, spits, op het WK van 1978. Toen was René van de Kerkhof de rechtsbuiten. Ook een goede."
Brocken maakte in 1983 de opmars van een nieuwe grote Oranjegeneratie mee met Marco van Basten, Ruud Gullit, Frank Rijkaard en Ronald Koeman. Hij debuteerde tegen IJsland (3-0) en bleef ook in zijn andere vier interlands tegen België (1-1), Ierland (2-3), Spanje (2-1) en Malta (5-0) ongeslagen.
Een assist in Oranje zat er niet in. "Ik was een buitenbeentje", verklaart Brocken. "Er zaten vooral spelers van Ajax, Feyenoord en PSV en ik voelde me daartussen absoluut niet thuis. Ik werd ook een beetje overgeslagen. Ik kan me herinneren dat ik een keer helemaal vrij stond en Gerald Vanenburg toch voor een andere optie koos."
"Het voetbal is veranderd, systemen zijn veranderd", vervolgt Brocken. "Met lange kopsterke spitsen als Dick Nanninga, Houtman en bij Groningen Rob McDonald heb je meer aan een buitenspeler met een voorzet. Nu staat er vaak een ander type spits. Een spits als Memphis Depay heeft minder aan voorzetten van de achterlijn."
Aan rechtsbenige buitenspelers in de selectie van Oranje zeker geen gebrek. Cody Gakpo en Noa Lang spelen ondanks hun rechterbeen echter liever vanaf links. Dat geldt ook voor de geblesseerde Steven Bergwijn en voor Arnaut Danjuma, die de volgende keer volgens Van Gaal kan rekenen op een oproep.
Terwijl Memphis Depay en Donyell Malen, ook rechtsbenig, weer liever centraal spelen. "Die moeten allemaal ook gewoon op rechts kunnen spelen", zegt Rep. "Dat mag toch geen probleem zijn? Ik kon het toch ook."
Andere opties vielen om verschillende redenen af. Nadat Van Gaal de naam van Anwar El Ghazi in september had genoemd speelde de aanvaller van Aston Villa geen wedstrijd meer in de Premier League en Spartak Moskou-aanvaller Quincy Promes is vanwege zijn verwikkeling in een strafzaak voorlopig ook niet in beeld.
Van de linksbenige rechtsbuitens kan Calvin Stengs weer in beeld komen. "Die komt nog een beetje tekort", zegt Rep over de aanvaller van OGC Nice. "Een goede voetballer, maar hij moet nog wat sterker worden, moet nog groeien. Voor de toekomst zeker een optie."
Madueke?
Kijkend naar de eredivisie zien we Noni Madueke. Een Engelsman natuurlijk, maar de PSV'er moest eerder dit jaar vragen beantwoorden over spelen voor Oranje. De Engelse jeugdinternational sloot niks uit, maar moet voor een nationaliteitenswitch sowieso nog wachten tot hij vijf jaar in Nederland woont, in 2023. Te laat voor Van Gaal.
Net als Van Gaal ziet Rep in Nederland vooralsnog een duidelijke nummer één, de man die de laatste weken weer op het middenveld bij Ajax speelde: "Berghuis is de beste."
