Personeel universitaire ziekenhuizen staakt, geen planbare zorg

In zeven grote academische ziekenhuizen worden vandaag zondagdiensten gedraaid. Planbare zorg vervalt, spoedeisende hulp gaat wel door. Volgens vakbond FNV is het de grootste staking ooit bij UMC's (Universitaire Medische Centra). De stakende medewerkers willen meer salaris en minder werkdruk. Ze benadrukken dat die eisen er al vóór corona lagen.

Door de staking blijven onder meer radiologie-afdelingen, operatiekamers en laboratoria gesloten. Dit verschilt per ziekenhuis. Op afdelingen die wel open blijven, kunnen mogelijk afspraken niet doorgaan, omdat zij afhankelijk zijn van afdelingen waar wel wordt gestaakt.

FNV-bestuurder Elise Merlijn zegt te begrijpen dat het een verregaande actie is, juist nu de planbare zorg weer op gang komt die door de corona-pandemie eerder werd uitgesteld. Zij vindt de staking toch gerechtvaardigd, "want ook de werkdruk in de UMC's leidt tot ongezonde situaties voor medewerkers en patiënten".

Merlijn wijst daarbij op wachtlijsten voor patiënten en operaties die op het laatste moment moeten worden uitgesteld, omdat er geen personeel is. "Zolang de werkgever niet van plan is om de werkomstandigheden structureel te verbeteren, zodat de zorg aantrekkelijker wordt, blijven wij strijden."

De vakbonden reageerden verschillend op het eindbod van de UMC's. Vakbonden FNV en CNV vinden het te mager, NU'91 keurde het eindbod wel goed. Deze bond komt vooral op voor verpleegkundigen. Andere bonden vertegenwoordigen ook ander ziekenhuispersoneel.

Door de handtekening van NU'91 kunnen de UMC's de nieuwe cao voor iedereen geldig laten verklaren. Maar meer dan 70.000 van de 80.000 UMC-medewerkers vallen volgens de FNV buiten de middengroepen, en krijgen dus niet de 3,5 procent loonsverhoging. Het gaat dan bijvoorbeeld om radiotherapeuten, diëtisten, restaurantmedewerkers en dokters.

Stap

Personeelskosten bedragen ongeveer twee derde van de totale kosten van UMC's. Ruimte voor meer salaris is volgens de koepelorganisatie van de UMC's afhankelijk van onderhandelingen met zorgverzekeraars over de vergoeding van geleverde zorg en van de politiek. Het demissionaire kabinet trekt structureel 675 miljoen extra uit voor het verhogen van de middeninkomens in de zorg. Dat komt bovenop de 3,5 procent verhoging uit het eindbod van de UMC's.

Voor de FNV en CNV is het te karig. De academische ziekenhuizen zouden wel zelf genoeg geld hebben om de salarissen te verhogen. FNV wijst op de gezonde financiële positie, de solvabiliteit. "Die is veel hoger dan wat minimaal vereist is," zegt Merlijn. Daarnaast besteden volgens haar de UMC's veel geld aan nieuwbouw en innovaties, in plaats van te investeren in personeel. "Bij ieder UMC zie je wel hijskranen staan. Maar wat heb je aan nieuwe gebouwen en apparaten, als er geen mensen zijn om er mee te werken?"

Werkdruk

Naast salariseisen lag het verlagen van de werkdruk ook op tafel bij de cao-onderhandelingen. Vakbonden willen daar afspraken over maken. Jongeren kiezen wel voor de zorg, zo luidt de teneur, maar een groot deel vertrekt binnen twee jaar vanwege het vele overwerk en de onregelmatige diensten.

Dat zou volgens de FNV verminderd kunnen worden door een toeslag van 90 euro per dienst die korter dan drie dagen van tevoren wordt verschoven. Roostermakers worden zo ontmoedigd om op het laatste moment met diensten te schuiven. "Er wordt heel veel gepraat over het verlichten van de werkdruk," zegt FNV-bestuurder Merlijn. "Het wordt tijd dat we dat gaan terugzien in de cao."