100 huizen La Palma vernield door lava: geen paniek, maar 'sfeer is onrustig'
Op het Canarische eiland La Palma zijn zo'n 100 huizen vernield door lava van de sinds gisteren actieve vulkaan, melden lokale autoriteiten. Naar verwachting bereikt de lavastroom rond 21.00 Nederlandse tijd de zee. Er zijn nog geen gewonden of dodelijke slachtoffers gemeld.
De vulkaan barstte gistermiddag uit, voor de eerste keer in 50 jaar. Uit zeker vijf scheuren in de aarde vloeit lava in een tientallen meters brede stroom de hellingen af. "Het vuurwerk is nog steeds in volle gang", zei correspondent Rop Zoutberg in het NOS Radio 1 Journaal. "Het is een enorm spektakel van lava, vuur en rook." De eruptie is te zien via onder meer deze livestream van de Spaanse krant El País.
Vanuit de lucht is goed hoe de lavastroom langzaam richting zee schuift:
De lokale autoriteiten maakten gisteravond bekend dat zo'n 5000 mensen uit het gebied zijn geëvacueerd, onder wie circa 500 toeristen. Zij verbleven in hotels aan de kust. De meeste evacués hebben plek gevonden bij familie of vrienden, voor de andere is opvang geregeld in een kazerne.
Eén ding moet hierbij wel worden benadrukt, zegt correspondent Zoutberg: "Dit gebeurt in een heel dunbevolkt gebied van het eiland, een natuurgebied. In die zin valt het mee."
De lavastromen naderen echter langzaam de kust en komen daarbij mogelijk langs dorpen. "Als je experts erover hoort: deze stroom kan nog weken aanhouden, zo niet twee maanden."
Op de kaart in de tweet zijn de mogelijke routes van de lavastromen te zien:
De autoriteiten raden eilandenbewoners aan niet naar buiten te gaan als dat niet nodig is. De vulkaanas kan luchtwegklachten of huidirritatie veroorzaken. Ook wordt expliciet opgeroepen niet te gaan kijken bij de lavastromen: de evacuaties verliepen soms moeilijk doordat de wegen volliepen met ramptoeristen.
Reisorganisatie TUI laat weten dat er via hen circa 200 Nederlanders op het eiland vakantie vieren. Zij zouden niet in gevaar zijn. Het luchtverkeer met het eiland is nog niet verstoord door de uitbarsting.
Wekenlang onrustig
De vulkaan kwam gistermiddag tot leven na een aardbeving met een kracht van 3,8. Seismologen hadden al rekening gehouden met een uitbarsting omdat de grond in het gebied al weken trilt.
Lava, puin en rook worden tientallen meters de lucht in gespoten:
De Nederlandse IT-ondernemer Marcel Jacobs woont en werkt in het stadje Los Llanos, niet ver van de actieve vulkaan. Hij beheert ook een populaire Facebook-groep voor Nederlandstaligen op het eiland. De sfeer onder de bewoners is onrustig, vertelt hij aan de telefoon, maar niet paniekerig. "De scholen zijn dicht, dat is het voornaamste gevolg van de uitbarsting. Maar ze zijn nu bij mij voor de deur wel de straat aan het openbreken, om de waterleiding te vernieuwen. Dat soort dingen gaat gewoon door."
Het zijn vooral spannende tijden voor de mensen die hun eigen huis hebben moeten verlaten, zegt Jacobs. "Er wordt hier gesproken van honderden huizen die mogelijk in het pad liggen van de lava, want die heeft nog best een afstand af te leggen tot aan de zee. Er wonen ook best veel Nederlanders en Belgen in dat gebied. Die zijn nu ergens anders opgevangen en weten niet hoe het met hun huis is."
Jacobs kent nog geen verhalen van Nederlanders met schade aan hun huis door de lava. "Ik weet van Spanjaarden die in de opvang zitten, die nu al weten dat ze alles kwijt zijn." Het was sowieso een zwaar jaar voor La Palma, zegt hij. "We hadden hier natuurlijk al covid, maar vorige maand was er ook vrij onverwacht een grote bosbrand. En nu deze uitbarsting, dat maakt het allemaal redelijk dramatisch."
Niet de vraag óf, maar wanneer de uitbarsting zou komen
De Nederlandse Conny Stelbrink, die al 36 jaar op La Palma woont, zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het niet zozeer de vraag was óf de vulkaan zou uitbarsten, maar wáár. "Ik heb de hele voorloop meegekregen: de aarde heeft getrild, bij vrienden van mij rinkelden de glazen, bij buren scheurde het glas. En de grote onzekerheid: waar zou 'ie uitbarsten?"
Zelf woont Stelbrink aan de andere kant van het eiland, op een afstand van zo'n 20 kilometer hemelsbreed. "Gisteren voor de uitbarsting heb ik duidelijk gerommel gehoord, dat was ook hier te voelen en te merken. Tegen de avond zag je grote rookpluimen opkomen, de gloed van de uitbarsting. Het is heel indrukwekkend geweest en ook heel beangstigend in het begin, omdat niemand wist waar de vulkaan zou uitbarsten."
Hoelang de vulkaan actief blijft is niet te voorspellen, zegt vulkanoloog Elske de Leeuw-Van Dalfsen van de TU Delft. "Vorige uitbarstingen varieerden in duur van enkele weken tot enkele maanden. Meest waarschijnlijk is dat dit nu ook zo zal zijn."