Marokkaanse jongeren wachten in Ceuta op die ene vrachtwagen richting Europa

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

Honderden Marokkaanse jongeren zwerven door Ceuta. Ze kwamen half mei de Spaanse stad binnen nadat Marokko tijdens een diplomatieke ruzie de grens open zette. Een gedeelte daarvan leeft op straat. "In Marokko hebben we het zwaar gehad. Het is als een oorlog", zegt de 17-jarige jongen Achmed.

Honderden cementblokken zijn als dobbelstenen langs de kust van Ceuta gestrooid. De zeewering ligt door elkaar heen en zo ontstonden allerlei nissen. Marokkaanse jongens legden matrassen in de ruimtes. Ze slapen er al drie maanden, in een vervuilde omgeving van stukken plastic, lege blikjes en natte kleren. "Soms komen de golven hoog, dan slaat het water naar binnen", wijst een van de jongens. "Dan wordt alles drijfnat."

Maar veel keus is er niet. Ze bivakkeren met tientallen anderen tussen de blokken, of in boomhutten. Een jongen sjokt mismoedig voorbij. Hij is wit van het cementpoeder op zijn kleren en lichaam. Zijn poging mislukte om mee te komen met een cementboot, die naar het Spaanse vasteland afvoer. "Morgen weer proberen", haalt hij zijn schouders op.

Aschraf (17) kijkt toe. Hij kwam Ceuta zwemmend binnen tijdens de diplomatieke crisis in mei. Hij wil weg, naar Madrid, naar Duitsland, waar maar werk is. "Mijn ouders weten dat ik in Ceuta zit. Ze wilden dat ik vertrok. Het is moeilijk, maar mijn ouders weten ook dat ik in Marokko geen toekomst heb. Er is geen werk, het maakt niet uit of je studeert."

Het opvangen van duizend tieners leidt in Ceuta tot politieke spanningen. De kinderopvang legde contact met tweehonderd ouders waarvan de kinderen werden geïdentificeerd. Maar de meesten willen niet meewerken aan hun terugkeer. Ze zagen een betere toekomst voor hun kinderen in Europa.

Hulpgroep Save The Children interviewde de opgevangen Marokkaanse jongeren. Volgens de groep kreeg een kwart te maken met fysiek geweld of misbruik. "De verhalen die we horen gaan over armoede", zegt María Dolores Solis. "Veel kinderen zijn voortijdig van school gegaan om voor hun ouders te werken. Een aantal kwam in prostitutienetwerken terecht. De kinderen vluchten uit heel extreme situaties."

Mohamed Benaissa van de mensenrechtengroep L'Observatoire de Nord reageert een beetje verbaasd op de bevindingen. "Klopt, veel jongeren willen weg", zegt Benaissa via een skypegesprek. "Maar dat heeft niets te maken met mishandeling of geweld. Ze klampen zich vast aan die kleine kans om in Europa aan de slag te gaan", zegt Benaissa, die als docent op een middelbare school werkt.

"Europa is erbij gebaat dat die jongeren in Marokko blijven. Maar ook moeten jongeren hun vertekende beeld van Europa gaan bijstellen. Ze zien Europa als het paradijs. Daarin zullen ze nooit terecht komen, als ze het al lukt om de oversteek te maken."

Onrust

Inmiddels is er de nodige onrust onder de rondzwervende Marokkanen in Ceuta ontstaan, nadat de Spaanse politie afgelopen dagen begon kleine groepen jongeren uit de opvang terug te zetten. De operatie is met de nodige geheimzinnigheid omgeven, al zou er een akkoord met de Marokkaanse regering liggen. Mensenrechtengroepen noemen de deportaties onrechtmatig van vragen opheldering.

Dat Europa niet op ze zit te wachten maakt de jongeren op de zeewering niets uit. Ze zijn allemaal afkomstig uit het Marokkaanse Tetuan, nauwelijks veertig kilometer verderop. Het is helder weer en aan de overkant glinstert de Spaanse havenstad Algeciras. Het lijkt bedrieglijk dichtbij. "In Marokko hebben we het heel zwaar gehad", bromt Achmed nog een keer. "We denken dat we het in Spanje makkelijker hebben."

Morgen probeert hij opnieuw om op een vrachtwagen te glippen.