Geen excuses, wel schulderkenning Macron voor schadelijke kernproeven Frans-Polynesië
De Franse president Macron heeft erkend dat zijn land schuld draagt voor de gevolgen van de atoomproeven die Frankrijk vorige eeuw heeft uitgevoerd in Frans-Polynesië. Macron, die een werkbezoek brengt aan het overzeese gebied, ging niet zo ver dat hij zijn excuses aanbood aan de eilanden in de Zuidelijke Stille Oceaan.
Tussen 1966 en 1996 voerde Frankrijk bijna 200 kernproeven uit bij de atollen Mururoa en Fangataufa. Pas in 1996 waren de proeven voltooid verleden tijd, toen Frankrijk onder grote internationale druk toetrad tot de Comprehensive Test Ban Treaty; een internationaal akkoord dat tests verbiedt.
"Ik wil waarheid en transparantie", zei Macron in de hoofdstad Papeete op Tahiti. Ook moet er een betere schaderegeling voor slachtoffers komen, stelde hij. Tahiti werd in de tijd van de kernproeven blootgesteld aan radioactieve straling die 500 keer zo hoog was als het maximaal toegestane niveau.
De Franse natie heeft een schuld aan Frans-Polynesië, zei Macron letterlijk. "Er zijn risico's genomen die niet werden gemeten, ook niet door het leger. Ik denk dat we niet dezelfde tests zouden hebben gedaan in bijvoorbeeld Bretagne. We deden het hier, omdat het verder weg was."
Waarschijnlijk neemt de lokale bevolking geen genoegen met de verkapte excuses. In Papeete waren duizenden demonstranten op de been die niets minder eisen dan een volmondig excuus; vooral voor de slachtoffers die kanker hebben opgelopen als gevolg van de straling.
Vijf jaar geleden bracht ook toenmalig president Hollande een bezoek aan Frans-Polynesië. Hij erkende toen al dat de kernproeven een schadelijke invloed hebben gehad op de gezondheid van mensen en op het milieu. Uit officiële documenten bleek dat al veel eerder.
In 2010 maakte de Franse regering honderden miljoenen euro's vrij om de bewoners van Frans-Polynesië te compenseren. Het geld was ook bestemd voor Algerije, waar eveneens kernproeven werden gehouden totdat het land in 1962 onafhankelijk werd van Frankrijk.
Rainbow Warrior
Greenpeace heeft jarenlang actiegevoerd tegen de Frans atoomproeven in Frans-Polynesië. In 1985 stonden er nieuwe protesten gepland, maar nog voordat die konden beginnen, maakte de Franse geheime dienst er al een einde aan.
Het schip de Rainbow Warrior lag in de haven van het Nieuw-Zeelandse Auckland klaar om een protestvloot tegen de kernproeven te leiden. Het schip wilde naar Moruroa varen, maar twee bommen voorkwamen dat: ze sloegen een groot gat in de romp.
Fernando Pereira, een Nederlandse fotograaf van Portugese afkomst, verdronk terwijl hij probeerde zijn fotomateriaal te redden uit zijn hut. De Franse spionne die infiltreerde bij Greenpeace en de informatie doorgaf aan Parijs, zei een paar jaar geleden nog in een interview dat ze haar werk deed en geen excuses wil aanbieden.
