Hoe corona een bondgenoot werd voor 'Kromo' en een vijand voor Zonderland

• Luuk Blijboom

  redacteur NOS Sport

Plezier, gezondheid, focus. Sinds Peking 2008 zijn dat de pijlers onder de Olympische Spelen van Ranomi Kromowidjojo. Zijn die zaken met elkaar in balans, dan is de drievoudig olympisch zwemkampioene in staat het uiterste uit zichzelf te halen. Ook in Tokio, ook op 30-jarige leeftijd.

Plezier, gezondheid, focus. Het zijn uitgerekend die drie zaken waar het Epke Zonderland in aanloop naar zijn vierde en laatste Zomerspelen aan ontbreekt. De basis voor een glansrijk afscheid van het olympisch platform ontbreekt dusdanig dat de 35-jarige veteraan op de rekstok zich inmiddels heeft neergelegd bij het onvermijdelijke.

Succes in Londen

Beiden zijn inmiddels dertiger, beiden bestormden in 2012 met donderend geraas de top van de Olympus.

De een, Zonderland, liet de wereld in Londen kennis maken met de 'triple'. Cassina-Kovacs-Kolman is sindsdien een ingeburgerd begrip in de Nederlandse sport. De ander, Kromowidjojo, onderstreepte haar onmetelijke zwemtalent door zowel de 50 als 100 meter vrije slag op haar naam te schrijven. Sindsdien kwamen talloze Ranomi's ter wereld.

In 2016, in Rio de Janeiro, verloren Kromowidjojo en Zonderland hun olympische titels. Bekijk hieronder de beelden van de glorieuze Spelen in 2012 en de minder goed verlopen editie van 2016.

Negen jaar later maakt Zonderland zich inmiddels geen enkele illusie meer over het olympisch slotakkoord van zijn loopbaan in Tokio. Hij heeft zich verzoend met het onvermijdelijke. De geest is gewillig, het lichaam hapert, zo waarschuwde hij al in aanloop naar de Spelen.

De 'Vliegende Hollander' heeft geaccepteerd dat hij vleugellam is en komt er niet langer tegen in verzet. "Het geeft me een goed gevoel dat ik weet dat het klaar is."

Geen enkele twijfel

En als iemand heeft geleerd naar zijn lichaam te luisteren, dan is het Zonderland wel, basisarts van beroep. "Mijn lijf heeft het me de afgelopen maanden meer dan eens aangegeven. Topsport? Dat is mooi geweest. Het is fijn dat ik zulke signalen krijg."

Want stel je toch eens voor, zegt hij. "Dat in je hoofd de tijd is aangebroken om te stoppen, terwijl je aan je lichaam voelt dat je misschien nog wel een keer kampioen kan worden." Hij prijst zich gelukkig dat hij voor een voldongen feit is geplaatst. Het is voorbij. "Er is geen enkele twijfel. En dat is prettig."

Bekijk hieronder hoe Zonderland begin juli zijn twijfels al uitsprak.

Het zijn juist twijfels die Ranomi Kromowidjojo in aanloop naar Tokio de broodnodige prikkels gaven. Gezonde twijfels, wel te verstaan, weifelingen die wel eens doorslaggevend kunnen zijn voor het verdere verloop van haar sportieve loopbaan.

Ze verteerde 2020, het jaar waarin de Olympische Spelen twaalf maanden werden uitgesteld, prima. Dusdanig goed zelfs, dat ze momenteel in de vorm van haar leven verkeert. "Ik sta meer dan anders op scherp."

Aanvankelijk leidde dat gevoel tot het besluit om haar zwemcarrière nog een vervolg te geven. Al vier weken na de Olympische Spelen gaat ze van start in de uiterst lucratieve International Swimming League.

Parijs 2024

En nu zegt ze zelfs dat de deur voor deelname aan de Zomerspelen van 2024 in Parijs "zeker niet definitief in het slot zit".

"Ik sluit in Tokio een olympische cyclus af. Of dit mijn definitieve afscheid van de Spelen wordt, dat weet ik niet. Die kans is aanwezig. Maar ik sluit Parijs 2024 zeker niet bij voorbaat uit. Het is een feit dat het over drie jaar al zover is. In september of oktober weet ik meer, denk ik."

Anders dan Kromowidjojo voelt Zonderland zich juist slachtoffer van corona. Voor de turner die driemaal zowel Europees als wereldkampioen op rek werd, draaide 2020 vanwege de vele twijfels misschien wel uit tot het zwaarste jaar uit zijn loopbaan.

Een jaar ook waarin hij, met de kennis van nu, beter andere keuzes had kunnen maken. "Maar achteraf is het altijd gemakkelijk praten."

Het feit dat hij in 2020 nog een olympisch startbewijs moest bemachtigen, hing bijna twaalf maanden als het zwaard van Damocles boven zijn hoofd. Tijdens de World Cup van eind februari in Melbourne was hij in vorm. Misschien wel dicht in de buurt van de top van zijn kunnen. Hij voelde zich als herboren na een voorbereidend trainingskamp in Gold Coast, waar hij in de aangename warmte van de Australische zomer het surfboard ontdekte.

Onduidelijkheid

Hij won de wereldbeker met een score van 14.900 punten. Wat bleef was de onzekerheid over deelname aan de Spelen. De tweestrijd met de Japanner Hidetaka Miyachi om het laatste resterende ticket, een prooi voor de best presterende rekspecialist van de wereldbekercyclus, werd door onduidelijkheid omgeven.

Een gaandeweg steeds schimmiger spel, waarin Zonderlands opponent hem eerst zand in de ogen strooide met een aantal afzeggingen. Daarna kwam de competitie als gevolg van de coronapandemie uiteindelijk helemaal stil te liggen.

Door de onzekerheid over de hervatting van de wereldbeker restte Zonderland weinig meer dan stug door te trainen. Hij beperkte zich tot een korte zomervakantie met het gezin, voor het overige stond hij in de turnzaal.

"Er was geen ruimte om even achterover te zitten, om de batterij op te laden door een paar maanden niets te doen om vervolgens de zaak weer op te bouwen. Achteraf gezien was het beter geweest om even op de rem te trappen", realiseert de turner zich. "Toen wist ik alleen natuurlijk nog niet dat het lichaam zou gaan tegensputteren."

Werken aan details

Kromowidjojo, al twee jaar verzekerd van een olympisch startbewijs, had wel de vrijheid om die eigen, verantwoorde keuzes te maken toen haar het bericht bereikte dat de Spelen een jaar werden uitgesteld.

"Ik heb meteen gezegd: ik ga die extra tijd zo goed mogelijk gebruiken. Mijn ontegenzeggelijke voordeel was dat ik voor mezelf nog geen toekomstplannen had gemaakt wat ik zou gaan doen na die Olympische Spelen. Het was een open boek. Had ik voor mezelf bewust of onbewust al bepaald wat ik na Tokio zou gaan doen, dan had ik er waarschijnlijk heel anders in gestaan."

De extra tijd werd door 'Kromo' benut om te werken aan details waar ze anders niet aan zou zijn toegekomen. Ze kreeg meer lengte in haar zwemslag, werkte aan een hogere slagfrequentie en legde zich toe op ademhalingsoefeningen. "Ik had plezier in de trainingen en daarmee ook plezier in het leven. Ik ben mede door dat jaar in balans en voel me als mens gezonder, al klinkt dat misschien raar."

Zonderland op zijn beurt voelde in maart van dit jaar gaandeweg de krachten uit het afgetrainde lichaam vloeien. Dat gebeurde uitgerekend rond de tijd dat Miyachi zich terugtrok uit de World Cup en het olympisch startbewijs naar Friesland werd verstuurd.

De prijs voor zijn strenge trainingsregime in 2020 bleek hoog. Te hoog. De twaalfde plaats tijdens de Europese titelstrijd in Basel noemt hij een teken aan de wand. "Het is op."

"In mijn goede tijd had ik altijd pijntjes en blessures en kon ik alleen turnen met kinetisch tape op mijn schouders. Ineens is dat allemaal niet meer nodig. De energie is er gewoon niet meer om diep te kunnen gaan. Ik train te weinig om opgelapt te moeten worden."

Met gezonde afgunst kijkt hij naar iemand als Kromowidjojo, die naar Tokio is afgereisd om mee te doen voor de prijzen. "Iedere atleet leeft naar de Olympische Spelen toe. Ik niet. Ik ben de afgelopen maanden alleen maar op tegenslagen gestuit."

Zich afmelden voor Tokio was geen optie. "Ik ga naar Japan voor de ervaring. Ard Schenk zei ooit dat hij in zijn carrière de opkomst, glorie en ondergang wilde meemaken. Daar kan ik me wel in vinden."

Wonder

"Voor het eerst in mijn leven richt ik me volledig op de kwalificatie en ben ik totaal niet bezig met de finale. Voorheen kon ik alleen maar verliezen in de kwalificatie. Nu kan ik daar alleen maar winnen. Het veroveren van een plek bij de laatste acht zou niets meer dan een wonder zijn."

Het is hopen tegen beter weten in, vreest de Fries. "In februari vloog ik nog zó door de lucht dat ik er zelf verbaasd van stond. Nu zit ik misschien op 40 procent van mijn kunnen. En dat is niet best. Weet je wat het is? Ik kán het wel. Door gebrek aan energie komt het er alleen niet uit. De twijfel of het op tijd goed komt, is inmiddels weg. En dat is eigenlijk best wel prettig."

Bekijk hieronder het programma van de Nederlanders in Tokio: