Voorbereidingen parlementaire enquête uitvoeringsinstanties begonnen

D66-Kamerlid Belhaj wordt de voorzitter van een tijdelijke commissie die de parlementaire enquête gaat voorbereiden naar fraudebestrijding en handhaving, informatie-uitwisseling en dienstverlening bij uitvoeringsinstanties. Aanleiding voor de enquête zijn de toeslagenaffaire en het onderzoek naar fraude bij organisaties als het UWV en de IND.

Belhaj stelt dat de tijdelijke commissie een belangrijke opdracht heeft gekregen, namelijk het voorbereiden van de veertiende parlementaire enquête in de geschiedenis van de Tweede Kamer. Meestal gaat de voorzitter van de voorbereidingscommissie ook de enquêtecommissie leiden. Het streven is dat er voor het einde van het jaar een onderzoeksvoorstel ligt en dat de enquête dan voor de zomer van 2022 begint.

De commissie kijkt naar "een beperkt aantal uitvoeringsinstanties met een grote impact op de burger", zoals de Belastingdienst, de uitkeringsinstantie UWV, het inlichtingenbureau IB, de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het Centraal Justitieel Incassobureau.

Zwarte lijsten en algoritmes

Belhajs commissie gaat zich onder meer richten op de zwarte lijsten die werden bijgehouden door bijvoorbeeld de Belastingdienst. De vraag is in hoeverre uitvoerende instanties wetten hebben overtreden, etnisch profileerden en gebruikmaakten van algoritmes, waardoor bepaalde groepen mensen anders werden behandeld dan andere. Er wordt ook gekeken naar de rol die de Tweede Kamer zelf heeft gespeeld.

SP-Kamerlid Van Nispen wordt ondervoorzitter van de tijdelijke commissie Fraudebeleid en Dienstverlening. Die bestaat verder uit de Kamerleden Michon (VVD), Peters (CDA), Maatoug (GroenLinks) en Simons (Bij1).

Een parlementaire enquête is het zwaarste onderzoeksmiddel dat de Tweede Kamer heeft. Getuigen worden onder ede gehoord. Eerder deed een parlementaire ondervragingscommissie onderzoek naar de affaire met de kinderopvangtoeslagen. Het rapport daarover leidde tot het aftreden van het kabinet. De Tweede Kamer heeft eerder ook al gekeken naar de verhouding tussen burgers en uitvoeringsinstanties. De conclusie was in beide gevallen dat er meer onderzoek nodig is.