Oud-Defensieminister VS Donald Rumsfeld (88) overleden

De voormalige Amerikaanse minister van Defensie Donald Rumsfeld is overleden, heeft zijn familie bekendgemaakt. Hij werd 88 jaar. Rumsfeld overleed in het bijzijn van zijn familie in New Mexico.

Donald Rumsfeld diende in Washington onder drie presidenten. Hij was de enige tweevoudige minister van Defensie. Hij vervulde de positie van 1975 tot 1977 onder president Gerald Ford en van 2001 tot 2006 onder president George W. Bush. Andere functies van Rumsfeld waren onder meer stafchef van Ford en ambassadeur bij de NAVO.

Onder zijn leiding viel het Amerikaanse leger in 2001 Afghanistan binnen en in 2003 Irak. Volgens critici onderschatte Rumsfeld bij de oorlog in Irak hoeveel troepen er nodig waren om een stabiel Irak te creëren. Hij bood zijn ontslag aan na onthullingen dat Amerikaanse militairen gevangenen gemarteld hadden in de beruchte Abu Ghraib-gevangenis in Bagdad, maar Bush accepteerde dat ontslag niet. Pas in 2006 stapte Rumsfeld op, nadat voormalige generaals hem scherp hadden bekritiseerd.

Rumsfeld stond bekend als hardliner, zelfs tussen de haviken in de regering van Bush. Hij wordt gezien als een van de invloedrijkste ministers van Defensie van de Verenigde Staten, onder meer omdat zijn ingrijpen tot op de dag van vandaag gevolgen heeft voor landen als Afghanistan en Irak.

Vertrouweling van Nixon

Rumsfeld kwam in 1963 als Congreslid uit Illinois naar Washington D.C. Begin jaren zeventig haalde president Richard Nixon hem persoonlijk over om voor hem te komen werken. Een van de mensen die Rumsfeld in dienst nam was Dick Cheney. Rumsfeld en Cheney werkten later samen in de regering van George W. Bush. Cheney was toen vicepresident.

In 1975 werd Rumsfeld minister van Defensie, met 43 jaar de jongste ooit, nadat president Ford zijn ministersploeg flink had omgegooid. Toen Ford de verkiezingen vervolgens verloor, ging Rumsfeld aan de slag in het bedrijfsleven.

Tot zijn eigen verbazing werd hij 25 jaar later gevraagd terug te keren als minister van Defensie. De 68-jarige Rumsfeld schreef opnieuw een record op zijn naam: op dat moment werd hij de oudste minister van Defensie ooit.

De aanslagen van 11 september, en vooral de nasleep ervan, drukten een grote stempel op zijn carrière. Rumsfeld bevond zich in het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon, toen vlucht 77 van American Airlines bij het gebouw crashte. Hij hielp persoonlijk met het afvoeren van gewonden, totdat iemand hem eraan herinnerde dat hij als minister andere taken had.

Na de invasie van Afghanistan in 2001 bereidde Rumsfeld een nieuwe oorlog voor: de Amerikaanse inval in Irak, twee jaar later, om dictator Saddam Hussein te verjagen. Het leidde een lange periode van sektarisch geweld in, waarbij critici naar Rumsfeld wezen. Hij had het Iraakse leger ontbonden en bovendien niet genoeg Amerikaanse troepen ingezet om de stabiliteit te bewaren.

Daarnaast werd duidelijk dat Saddam Hussein geen massavernietigingswapens bezat, het tweede argument van de VS om het land binnen te vallen. Rumsfeld bleef volhouden dat hij dat vooraf niet had geweten. "De president heeft niet gelogen. De vicepresident heeft niet gelogen. CIA-directeur Tenet loog niet. Veiligheidsadviseur Rice loog niet. Het Congres loog niet. De waarheid is minder dramatisch: we zaten fout."

Rumsfeld leek het veld te moeten ruimen toen het Abu Ghraib-schandaal bekend werd. Iraakse gevangenen in een Amerikaanse militaire gevangenis in Baghdad waren mishandeld, vernederd en zelfs gedood. Foto's van gemartelde slachtoffers en triomfantelijke Amerikaanse bewakers werden in 2004 wereldnieuws.

"Toen ik me realiseerde wat er was gebeurd in Abu Ghraib, voelde ik me alsof ik een stomp in mijn maag had gekregen", zei Rumsfeld later. Hoewel hij meteen een ontslagbrief opstelde, weigerde president Bush zijn ontslag te accepteren.

"Het schandaal werd een schadelijke afleiding. Van alle dingen waar ik niet in ben geslaagd heb ik er het meeste spijt van dat ik toen niet ben opgestapt", schreef Rumsfeld later.

Rumsfeld zou nog ruim drie jaar aanblijven. Pas toen de Democraten in 2006 de macht in het Congres veroverden, wist hij dat zijn tijd gekomen was. Hij was een te makkelijke prooi geworden voor politieke tegenstanders.

"Net als de president wist ik dat het niet productief is als de minister van Defensie steeds naar het Congres wordt geroepen voor hoorzittingen uit partijpolitieke overwegingen, in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2008."