Invloedrijke en controversiële predikant T.B. Joshua overleden

De Nigeriaanse predikant T.B. Joshua, een van Afrika's meest invloedrijke en controversiële evangelisten, is op 57-jarige leeftijd overleden. Tienduizenden mensen, onder wie politici en invloedrijke Afrikanen, woonden zijn diensten bij.

Ook honderden christenen uit Nederland reisden, met name rond de eeuwwisseling, naar zijn gemeente in de Nigeriaanse stad Lagos om met eigen ogen de spraakmakende en omstreden 'profeet' aan het werk te zien. Veel mensen keerden terug met verhalen over genezingen van kanker, aids, invaliditeit en onvruchtbaarheid, maar ook van depressie en bezetenheid. Op sociale media werden tientallen video's gedeeld van 'wonderen en genezingen'.

Joshua's onderricht en praktijken waren controversieel en zorgden, ook binnen de Nederlandse evangelische beweging, voor verdeeldheid. Voorstanders geloofden dat de wonderen van God kwamen, tegenstanders meenden dat de genezingen een occulte oorsprong hadden. Ook ontbrak vaak het medische bewijs voor genezing.

Genezingen

Temitope Balogun Joshua werd in de jaren 90 bekend door berichten over genezingen die plaatsvonden in de kerk waar hij voorganger was. Willem Ouweneel, prediker, schrijver en gezaghebbend figuur binnen christelijk Nederland, bezocht hem sinds 2002 zeven keer en schreef een 'theologische biografie' over hem. Die werd overigens door Joshua zelf afgekeurd, omdat er kritische vragen in werden gesteld.

"T.B. Joshua is ongetwijfeld de meest controversiële, opmerkelijke persoon die ik ooit heb ontmoet", vertelt Ouweneel. "Ik heb hem vele keren horen preken. Hij eiste, als mensen werden genezen, nooit de eer voor zichzelf op, maar gaf de eer aan Jezus."

Ouweneel leerde Joshua kennen nadat zijn dochter de gebedgenezer in Lagos had bezocht. "Zij werd genezen van onvruchtbaarheid, mijn kleindochter van slechtziendheid." Joshua liet Ouweneel tijdens de massale genezingsdiensten naast hem lopen, zodat die alles goed kon zien. "Ik heb genezingen gezien die menselijk gezien onmogelijk waren. Zo bracht een zwangere vrouw van wie de baby in stuitligging lag, het kind voor mijn ogen vlot en gezond ter wereld. Dat soort dingen kun je niet faken."

Behoefte aan wonderen

"Niet iedereen werd genezen", zegt Ouweneel, die benadrukt niet geheel kritiekloos tegenover Joshua's bediening te staan. Zo noemt hij het "onverantwoord" dat sommige mensen met hun medicijnen stopten, terwijl niet duidelijk was of ze waren genezen.

Veel evangelische voorgangers vonden dat Joshua zich te veel richtte op de postmoderne behoefte van bepaalde christenen aan wonderen en ervaringen. Ze noemden Joshua's werkwijze "tendentieus" en "mensonwaardig" vanwege de manier waarop hij mensen tijdens de genezingsdiensten aan het publiek blootstelde en vonden dat hij de aandacht te veel op zichzelf richtte. Ook bleek dat klachten terugkeerden bij mensen die aanvankelijk leken te zijn genezen.

Op Facebook had Joshua miljoenen volgelingen. Bijna twee miljoen mensen waren geabonneerd op zijn YouTube-kanaal, dat onlangs uit de lucht werd gehaald wegens beschuldigingen van haatuitingen tegen homo's.

Volgens Forbes was Joshua de op een na rijkste predikant van Nigeria. "Ik vond hem wel ijdel ja. Hij had een enorme garderobe en veel schoenen", zegt Ouweneel. "Toch heb ik hem nooit om geld horen bedelen. Waarschijnlijk had hij veel rijke volgelingen, want hij gaf zelf ook veel geld weg aan de armen."

Doodsoorzaak onbekend

Joshua stierf afgelopen zaterdag. Kort nadat hij in een live tv-uitzending had gesproken trof zijn vrouw hem levenloos achter zijn bureau aan. De doodsoorzaak is niet bekendgemaakt.

Zijn broer maakte het overlijden op Twitter wereldkundig: