De start van de inhoudelijke behandeling van het MH17-proces vanochtend liet een behoedzame rechtbank zien. De rechters benadrukten meermaals dat ze de komende dagen nog geen enkel oordeel vellen over de inhoud van het dossier.
Vanaf morgen bespreekt de rechtbank het bewijs dat er ligt tegen de vier verdachten in de zaak. Zij zouden in de zomer van 2014 vanuit Rusland een Buk-raket naar Oost-Oekraïne hebben gehaald en het wapen weer hebben afgevoerd, nadat de MH17 was neergeschoten.
"Wat de rechtbank bespreekt, zijn de resultaten en conclusies van het internationale onderzoeksteam", zei rechtbankvoorzitter Steenhuis. Hij benadrukte meermaals dat de rechters hiermee geen enkel voorschot nemen op het vonnis.
De rechtbank zal schetsen hoe het onderzoeksteam in het 65.000 pagina's tellende dossier tot de conclusie is gekomen dat vlucht MH17 is geraakt door een Buk-raket. Maar ook welke alternatieve scenario's zijn onderzocht. Dit is vooral bedoeld om de buitenwereld kennis te laten nemen van wat er in het dossier staat, zodat die de zaak beter kan volgen.
Een reconstructie over wat er gebeurde op de grond rondom het neerhalen van vlucht MH17, zie je in de special hieronder. Beleef op basis van telefoongesprekken hoe de vier verdachten - vaak scheldend en tierend - te werk zijn gegaan:
De rechtbank zal zich nog niet uitlaten over de conclusies van het onderzoeksteam. Ook worden tapgesprekken besproken, waarin volgens het Openbaar Ministerie de verdachten te horen zijn. Daar doet de rechtbank de komende dagen evenmin uitspraken over.
De uitleg van vandaag laat zien hoe de rechtbank in de internationaal gevoelige MH17-zaak probeert iedere schijn van vooringenomenheid te vermijden. De boodschap van de rechters was: als wij tijdens de behandeling van de zaak iets voorhouden, is dat niet omdat wij dat zelf ook vinden. Pas in het vonnis geeft de rechtbank haar oordeel.
Volgens Marieke de Hoon, internationaal strafrechtdeskundige bij de Vrije Universiteit, was de uitleg bedoeld om een eerlijk proces te verzekeren. "Veel mensen vinden het raar dat er Russen in Nederland terechtstaan voor iets dat in Oekraïne is gebeurd. Je moet hen dus meenemen in het verloop van het proces, zodat zij bij een uitspraak weten dat alles eerlijk is verlopen."
Satellietbeelden
Op dit moment loopt achter de schermen nog aanvullend onderzoek naar het neerhalen van de MH17. De rechtbank meldde vandaag dat het niet is gelukt om Amerikaanse satellietbeelden te krijgen, waarop te zien zou zijn hoe destijds in het gebied een Buk-raket werd gelanceerd.
De Amerikanen stuurden daarover in 2016 een memo, maar zeggen dat ze de beelden zelf niet kunnen delen om hun inlichtingenbronnen te beschermen.
Verder bleek vandaag dat er inmiddels 299 schadeclaims van nabestaanden zijn ingediend. Die bestaan uit een vast bedrag van 40.000 tot 50.000 euro per slachtoffer. De rechtbank zal ook hier over moeten oordelen.