Na 25 jaar gebakkelei is flexakkoord 'goed nieuws voor werkenden in onzekerheid'
De bonden en werkgevers zijn het eens over hoe flexwerk in Nederland moet worden veranderd. Vandaag presenteerden de partijen onder leiding van de Sociaal-Economische Raad (SER) hierover een adviesrapport. Hans Borstlap, wiens commissie hierover vorig jaar advies uitbracht, noemt het een "feest van herkenning".
Men heeft een reeks aan veranderingen in gedachte. Er komen straks drie arbeidsvormen: een vast contract, zzp'erschap en uitzendwerk. Uitzendkrachten mogen alleen worden ingezet in piekperiodes en bij ziekte en voor een periode van maximaal drie jaar. Dat is nu nog vijf jaar.
'Goed nieuws voor onzekere banen'
"Dit akkoord is op de middellange termijn goed nieuws voor de groep werkenden die permanent vastzit tussen onzekere banen", zegt Hanneke Bennaars, universitair hoofddocent arbeidsrecht (UvA) en lid van de commissie-Borstlap. "Denk aan de 20- tot 40-jarigen die graag een gezin willen stichten en alsmaar heen en weer worden geschoten tussen tijdelijk en flex."
In het adviesrapport verdwijnt daarnaast het nulurencontract. Wel wordt er een uitzondering gemaakt voor scholieren en studenten. "Dat is een positieve ontwikkeling", zegt Hendarin Mousseli. Zij staat als advocaat arbeidsrecht met name ondernemers bij in de uitzendbranche, zoals de horeca, waar men veel op deze groepen leunt.
Het is heel belangrijk dat de sociale partners nu een nieuwe weg inslaan in het ordenen van de arbeidsmarkt voor de komende jaren.
Al met al is het adviesrapport een fundamentele koerswijziging voor werkgevers en werknemers, zegt Borstlap. "Het is heel belangrijk dat de sociale partners nu een nieuwe weg inslaan in het ordenen van de arbeidsmarkt voor de komende jaren."
Hij noemt het een "doorbraak" dat de sociale partners zich inzetten om alle werkenden een gelijker speelveld te geven. "Nu krijgt iedere werkende een arbeidsongeschiktheidsverzekering en leerfaciliteiten zodat je je leven lang door kunt leren. Ook komen er faciliteiten voor werk-naar-werk. Dat is heel belangrijk, want er ligt weer heel veel werk terwijl 1,1 miljoen mensen thuiszitten die gedeeltelijk kunnen werken."
Er is geen ontwerp te maken waar iedere werkgever en werknemer zich helemaal in terugvindt. Je moet een balans vinden en dat is hier gebeurd.
Er waait een andere wind, signaleert Bennaars. "Het is vooral de toon en de sfeer die mij opvallen: investeringen en regelgeving gaan hand in hand en dat vind ik wel vernieuwend." Ze beaamt dat er altijd details in een dergelijk rapport zullen staan waar iemand ontevreden over is. "Er is geen ontwerp te maken waar iedere werkgever en werknemer zich helemaal in terugvinden. Je moet een balans vinden en dat is hier gebeurd."
Het adviesrapport stelt ook voor dat de overheid een deel van het salaris overneemt van vaste medewerkers als het bedrijf waar ze werken in economische problemen terechtkomt. "Ik betwijfel of de overheid dit straks zal doen", zegt Bennaars. "Daar zal in een volgend kabinet nog wel over worden gesteggeld." Volgens Borstlap is dit een belangrijk punt en van belang voor het bevorderen van vaste contracten.
Kritiek vanuit zzp'ers
Niet iedereen kan zich vinden in het adviesrapport. Bij de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), die meer dan 100.000 zelfstandigen in Nederland vertegenwoordigt, klinkt ontevredenheid.
Een van de kritiekpunten is dat er wordt gesproken over een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering gericht op zelfstandigen. "Onder zzp'ers is daar helemaal geen draagvlak voor", zegt Cristel van de Ven. Haar organisatie pleit voor een collectieve basisvoorziening arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden; waar dus ook zzp'ers aan bijdragen en gebruik van kunnen maken.
De VZN zat overigens niet aan tafel bij de gesprekken en heeft zelf eerder deze week, samen met andere partijen, een ander voorstel gedaan.
De politiek doet er heel verstandig aan dit naar zich toe te trekken.
De vraag is nu hoe Den Haag de handschoen oppakt. "Ik denk dat de politiek gevoelig is voor een dergelijk akkoord, aangezien draagvlak van werkgevers en werknemers verzekerd is", zegt Borstlap. "De politiek doet er heel verstandig aan dit naar zich toe te trekken."
Borstlap merkt ten slotte op dat het adviesrapport goed aansluit op de verkiezingsprogramma's van de grote partijen. "Wat wil je nog meer? Dit is een uniek moment, na 25 jaar gebakkelei. Het vorige akkoord dateert uit 1996."