Brede welvaart stabiel ondanks corona, maar grote druk op de natuur

In een jaar waarvan de economische neergang de geschiedenisboeken in gaat, zijn er in de 'brede welvaart' geen grote verbeteringen of verslechteringen. Dat komt naar voren uit de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals van het CBS. Naast 'harde' economische groeicijfers wordt daarin onder meer gekeken naar gezondheid, onderwijsniveau en de kwaliteit van de leefomgeving in 2020.

In totaal komen 21 indicatoren aan bod waarbij het CBS ook een vergelijking met andere Europese landen maakt. In de meeste categorieën is het goed nieuws dat er weinig is veranderd. Nederland zit in Europa vaak in de kopgroep. Maar in een aantal categorieën is weinig beweging juist slecht nieuws.

Stikstof en biodiversiteit

Zo wordt weer duidelijk dat Nederland een zware wissel op de natuur trekt. Het percentage natuur en bosgebieden behoort tot de laagste in Europa en het overschot aan stikstof per hectare landbouwgrond is het hoogste van alle 19 EU-landen waarvoor cijfers beschikbaar zijn. Ook neemt het aantal diersoorten in het water en op het land de laatste jaren af.

Niet alleen legt Nederland volgens het CBS een grote druk op de eigen natuur, ook het beslag op grondstoffen in andere plekken in de wereld is groot. Er wordt veel geïmporteerd.

Opvallend is dat de tevredenheid met het leven voor het eerst in jaren is afgenomen, al geeft bijna 85 procent van de Nederlanders het leven nog altijd een ruime voldoende. Het aantal sociale contacten nam afgelopen jaar af. Minder mensen zien wekelijks familie, vrienden of buren. Dit is een trend die volgens het CBS ook voor corona al te zien was.

Er is ook minder vrijwilligerswerk gedaan en Nederland blijft vergeleken met andere Europese landen laag scoren op de indicator gezonde levensverwachting. Bij vrouwen die geboren zijn in 2020 is die met 65,9 jaar lager dan in twintig andere Europese landen.

Nederlandse mannen zitten in de Europese middengroep met een gezonde levensverwachting van 66,5 jaar.

Wel meer tevreden met werk

Op veel andere terreinen is de 'brede welvaart' in 2020 wat toegenomen. Zo is het vertrouwen in de Tweede Kamer, politie en rechters gegroeid. Ook is de tevredenheid over werk, vrije tijd en werkomstandigheden hoger dan vorig jaar. In een jaar dat veel werknemers thuis hebben gewerkt, daalde het aantal werknemers dat een disbalans tussen privé en werk ervaart met 2,1 procentpunt en kwam uit op 7,6 procent.

"Dat is best een mooi een resultaat", zegt directeur medische zaken Jurriaan Penders van ArboNed. "In een crisisjaar is de ontevredenheid afgenomen." Achter de cijfers gaan volgens Penders wel grote veranderingen schuil. "De impact op het individu is groter dan op de groep. Dat geldt met name voor mensen met psychische klachten."

Er is zeker ook een groep die in positieve zin geraakt is. "Hen lukt het goed om werk en privé te combineren. Er is meer tijd om te ontspannen. Bijvoorbeeld door te sporten of te wandelen."

Ongelijke verdeling

Het gaat om gemiddeldes, want de brede welvaart is binnen Nederland ongelijk verdeeld. Vooral laagopgeleiden en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond hebben een lagere brede welvaart. Laagopgeleiden scoren bij twee indicatoren boven het gemiddelde, mensen met een niet-westerse migratieachtergrond bij geen enkele.