Regen en lage temperaturen maken eind aan droogte
De droogte in Nederland is voorbij. Zelfs op de 'hoge' zandgronden in het oosten en zuiden van het land heeft de grondwaterstand zich hersteld tot op of iets boven normaal. Dat is voor het eerst sinds de gortdroge zomer van 2018.
De afgelopen jaren verliepen keer op keer veel droger dan normaal, maar de natte winter en de regenachtige periode van de afgelopen weken hebben daar verandering in gebracht. "Bovendien zijn de temperaturen aanhoudend laag, waardoor er veel minder water verdampt dan normaal", zegt droogte-expert Niko Wanders van de Universiteit Utrecht.
Weerman Marco Verhoef bevestigt: "Vorig jaar hadden we een warm en droog voorjaar. Het was zonnig en door de hogere temperaturen, verdampte er meer. Nu hebben we een heel gemiddeld neerslagpatroon. Maar omdat het veel kouder is dan gemiddeld, verdampt er minder. Netto resultaat is dat je meer water overhoudt."
Goed nieuws voor de natuur
De gevolgen zijn merkbaar. In het westen van het land was de droogte eind vorig jaar al voorbij. Inmiddels staat ook in de vaak droge Achterhoek het grondwaterpeil op veel plaatsen hoger dan normaal, meldt Omroep Gelderland. Ook in de hoger gelegen gebieden zoals de Peel op de grens van Brabant en Limburg zijn de grondwaterstanden "redelijk hersteld" van de droge zomers van 2018 en 2019, meldt Omroep Brabant.
Akkers liggen er op verschillende plaatsen in het zuiden en oosten wel droog bij. Dat komt doordat de zanderige toplaag door de zon, áls die doorbreekt, snel uitdroogt. Het hoeft maar een paar dagen droog te zijn om het zand weer te laten stuiven. Dieper in de bodem is de grond nu wel vochtig. Dat dat is goed nieuws voor de natuur, zegt Wanders. Hij wijst erop dat bijvoorbeeld de heide, maar ook andere planten en bomen zwaar te lijden hebben gehad onder de droogte en zich nu kunnen herstellen.
Een stop erin
Tegelijk waarschuwt de droogte-expert om niet achterover te leunen. "Er zijn sinds 2018 vooral veel lokale maatregelen genomen. Drinkwaterbedrijven denken beter na over het vasthouden van grondwater. Boeren doen dat ook: vaak moet je daarbij denken aan wat 'omgekeerde drainage' wordt genoemd. Werd vroeger overtollig water zo snel mogelijk afgevoerd, nu doen we het tegenovergestelde en proberen we het water vast te houden. We plaatsen er een stop in", aldus Wanders. Waterschappen plaatsen droogtestuwen (ijzeren dammetjes in watergangen), boeren slaan waterputten. Zodat water beschikbaar blijft voor als het toch weer onverhoopt te droog wordt.
Alleen al in sloten in de Achterhoek zijn inmiddels honderd droogtestuwen geplaatst om het water tegen te houden. Los daarvan heeft het waterschap samen met ruim 150 boeren een groot aantal duikerafsluiters geplaatst. Dat zijn opblaasbare ballen, die waterdoorgangen (duikers) in sloten afsluiten en ervoor zorgen dat regenwater niet wegstroomt. Allemaal maatregelen die bedoeld zijn "om elke druppel vast te houden" maar dit voorjaar onnodig lijken. Vorige maand stroomde er zelfs water over een droogtestuw bij Stroombroek, niet ver van Doetinchem.
Extreem droge zomer
Toch vindt Wanders dat "we grotere aanpassingen moeten doen". "We moeten de maatregelen in de toekomst verder uitrollen", aldus de expert. Hij wijst erop dat we nu in een relatief koude periode zitten met normale neerslaghoeveelheden, maar dat dit heel snel kan veranderen. "Nog sterker, in 2018 zaten we rond deze tijd van het jaar met precies hetzelfde weer. Maar daarna volgde wel een extreem droge zomer."
