Inflatieangst en rentevrees maken belegger bang

De aandelenbeurzen kleurden vandaag dieprood en op de obligatiemarkten steeg de rente. Het is een breuk met het beeld van de voorbije jaren van stijgende koersen en dalende rente. Aan de ommezwaai liggen inflatieangst en rentevrees ten grondslag.

Op Wall Street werden net als gisteren grote koersverliezen opgetekend, met de technologie-aandelen voorop. Technologie-aandelen zijn niet alleen veelbelovend en in trek bij investeerders en beleggers, maar drijven op goedkoop geld. De Dow Jones en de technologiebeurs Nasdaq verloren opgeteld 3 procent. De Amsterdamse AEX zakte weer beneden de 700 punten, verloor dinsdag nog 2,2 procent en vandaag slechts 0,2 procent, als gevolg van het late indalen van de hoge inflatiecijfers.

Beleggers zijn al enige tijd druk met de kans op hogere inflatie, maar met het jongste Amerikaanse inflatiecijfer gingen alle alarmbellen af. Het prijspeil in april lag 4,2 procent hoger dan een jaar geleden; dat is erg hoog en ook veel hoger dan verwacht.

Het is ook het dubbele van waar de Fed, de Amerikaanse centrale bank, met de rente op stuurt. Met andere woorden, de stijgende inflatie brengt renteverhogingen dichterbij. Dat besef daalde pas in de loop van de beursdag echt goed in, uren na het verschijnen van de inflatiecijfers.

Inflatie op de radar

Inflatie en hogere rente zijn voor aandelenbeurzen doorgaans niet goed. Door de massieve hoeveelheid geld en de lage rente is de voorbije jaren heel veel geld naar de beurs gebracht. Beleggers zochten rendement, wat met obligaties en spaarboekjes gewoon niet lukte.

Lange tijd leek het alsof inflatie niet meer bestond en dat deflatie het spook was, maar "inflatie is terug op de radar", zegt Edin Mujagic, hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer. En dat voelt als een cold turkey, een stevige ontwenning van een verslaving.

De economie herstelt zich van de pandemie en dreigt uitbundig te groeien door sterke vraag en volop bestedingen. En veel vraag leidt tot hogere prijzen van grondstoffen, diensten en producten, van fabriek tot de winkel en dat heet inflatie. En wie inflatie zegt, zegt hogere rente en het einde van goedkoop geld. En daarmee het begin van tapering, het stilzetten van de draaiende geldpers, waarmee centrale banken de economie steunen.

Van min naar plus

Terwijl op de aandelenmarkt de koersen daalden, steeg de rente op de obligatiemarkten. De Nederlandse 10-jaarslening noteert met 0,03 procent voor het eerst sinds maart 2020 weer positief. De 2-jaarslening en 5-jaarslening staan nog wel negatief op respectievelijk - 0,67 en - 0,35 procent.

De Staat kreeg tot nu toe geld toe op een staatslening en verdiende dus aan schuld, terwijl beleggers betaalden om geld te lenen aan de Nederlandse Staat. Een abnormaal fenomeen, dat het gevolg was van de geldverruiming en het opkoopprogramma van staatsschulden door de centrale banken. Sinds 2015 heeft de ECB voor meer dan 4 biljoen euro (een 4 met twaalf nullen) aan schulden opgekocht en dus evenzoveel geld in de economie gepompt middels onder meer goedkope leningen, hypotheken en contanten.

Dekkingsgraad

Stijgende rente is goed én minder goed nieuws. Het zal de spaarrente wellicht opkrikken, maar ook geld lenen voor een huis duurder maken. Aan de andere kant zal een hogere hypotheekrente de oververhitte huizenmarkt wat afkoelen doordat het de huizenprijzen drukt.

De dalende beurskoersen zijn voor pensioenfondsen weliswaar minder prettig, want het belegde pensioengeld levert zo minder op, maar oplopende rente is juist heel goed nieuws. Met zelfs een licht hogere rente hoeven pensioenfondsen minder geld aan te houden voor de pensioenverplichtingen. Dat bezorgt de pensioenfondsen een hogere dekkingsgraad, zodat korten op de pensioenen niet nodig is en indexeren of verhogen van de pensioenen binnen handbereik ligt.

De vraag is wel of de stijgende inflatie een blijvertje is of slechts een tijdelijke prijshobbel. Niet alleen in de VS maar ook in de eurozone loopt de inflatie op en noteert nu voor het hele eurogebied 2,3 procent, in Nederland bedraagt de inflatie nu 1,9 procent. Als de snelle groei van de economie voorbij is, en de consumptie en investeringen verzadigd zijn, is de kans groot dat de inflatie weer terugzakt.

Voor centrale banken wordt het in elk geval lastig om met het renteschip te laveren tussen het inflatiespook en de draaiende geldpers.