Prikvoorrang voor zwangeren? 'Voor kleine groep op IC is corona dramatisch'

Zwangere vrouwen kregen eerst het advies om zich pas na hun bevalling te laten vaccineren, sinds vorige week adviseert het RIVM dat al tijdens de zwangerschap te doen en nu wil demissionair minister De Jonge weten of dat ook met voorrang zou moeten gebeuren. Wat ligt daaraan ten grondslag en waarom willen zwangeren wel of geen prik?

In Nederland zijn tot nu toe 417 zwangere vrouwen in het ziekenhuis opgenomen geweest, van wie 36 op de IC, blijkt uit cijfers van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Het merendeel van die IC-patiënten had onderliggend lijden.

Zwangere coronapatiënten lopen 2,5 keer zoveel risico om op de IC terecht te komen als niet-zwangere patiënten van dezelfde leeftijd. Tot die conclusie komen Nederlandse onderzoekers in een studie die nog niet door vakgenoten is beoordeeld, maar volgens de NVOG binnenkort wordt gepubliceerd in een Brits vakblad.

De Jonge wil weten hoe dit zit en vraagt het RIVM om na te gaan of zwangere vrouwen meer risico lopen op een ernstig ziektebeloop door corona "en als dat zo is, of dat aanleiding geeft om hen met prioriteit te vaccineren".

In isolatie bevallen

Hoogleraar Verloskunde aan het UMC Utrecht Kitty Bloemenkamp zou daar voor zijn. "Ik hoop dat ook de jongere mensen snel aan de beurt zijn en dat zwangeren daarbij voorrang krijgen." Bij zwangeren met een ernstiger ziekteverloop ziet ze longontstekingen en longembolieën. En ze moeten als het zo ver is, in isolatie gaan bevallen.

"De partner mag daar gelukkig wel bij zijn, maar niet meer mensen. Dat is al best ingewikkeld voor veel vrouwen en hun partners. En als je echt ziek bent en je bent heel kortademig, is het heel moeilijk."

Voor de heel kleine groep die op de IC terechtkomt, is het dramatisch, zegt Bloemenkamp. "Het kan zijn dat je beademd moet gaan worden. Na 28 weken zwangerschap moet het kind dan eerst geboren worden. Dus wordt de zwangere eerst geïntubeerd en krijgt ze aansluitend een keizersnede. Dan word je een tijd later weer wakker en dan ben je moeder. Zo wil je dat niet."

Begin dit jaar kregen de meeste zwangere vrouwen het advies te wachten met het vaccin tot na de geboorte. Alleen vrouwen met onderliggend lijden of werkzaam in de zorg werd aangeraden een prik te halen.

Na een Amerikaans onderzoek onder 90.000 zwangeren die mRNA-vaccins kregen (zoals Pfizer of Moderna) en bij wie geen ernstige bijwerkingen werden gemeld, adviseerde het RIVM aan alle zwangeren om zich, als zij een oproep krijgen, juist wel te laten vaccineren.

Effect op baby onbekend

Het effect van een vaccinatie op de ongeboren baby is nog niet bekend. Christianne de Groot, hoogleraar Gynaecologie en Verloskunde aan het UMC Amsterdam en bestuurslid van de NVOG, verwacht geen langetermijneffect. "Maar dat weten we nog niet."

Zo'n effect verwacht ze niet vanwege de werking van de mRNA-vaccins. Daarbij wordt een stukje genetisch materiaal van het coronavirus verpakt in een vetbolletje ingespoten, de ontvanger maakt daar antistoffen voor aan en breekt het bolletje weer af.

"Het zou kunnen dat het kind beschermd is. In het Amerikaanse onderzoek werden in een paar gevallen antistoffen aangetroffen bij het kind. Dat zou juist een heel mooi effect zijn. Wij gaan onderzoeken of dat zo is, via het navelstrengbloed van gevaccineerde zorgmedewerkers die zijn bevallen."

Deze vrouwen willen wel/niet

Iris Pluim is 22 weken zwanger en is begin september uitgerekend. In november heeft ze corona gehad. "Mijn antistoffen lopen nu zo'n beetje af. Maar ik wil wachten met me laten vaccineren totdat ik ben bevallen."

Dat wil ze vanwege de nog onbekende langetermijneffecten. "Die kinderen uit het onderzoek zijn allemaal nog niet geboren of net geboren. Je hebt nog geen bewijs voor als het kind ouder is. En ik ben gezond en fit en heb geen onderliggend lijden."

Simone Doreleijers wil wel tijdens haar zwangerschap geprikt worden. "Ik ben niet bang om corona te krijgen en denk dat de kans klein is dat ik op de IC terechtkom, maar ik word liever niet ziek. Áls je er terechtkomt, kunnen er negatieve gevolgen voor de baby zijn, zoals vroeggeboorte."

Ze is nu 12 weken zwanger en wil nog niet in het eerste trimester geprikt worden. "Omdat dan alles in de basis wordt aangelegd en als er dan iets misgaat, gaat het ook goed mis." Maar over eventuele negatieve gevolgen voor haar baby maakt ze zich geen zorgen.

"Ik schat het risico nihil in als je kijkt naar hoe het vaccin werkt. Als ik antistoffen heb, heeft de baby die ook want die gaan door de placenta heen. Dus misschien is het juist een voordeel."