Concerns waarschuwen Brazilië om ontbossing: bezorgd burgerschap of stoere praat?
Een groep Europese multinationals dreigt de samenwerking met de Braziliaanse vee- en voedselindustrie te stoppen vanwege ontbossing. De Nederlands-Belgische supermarktketen Ahold Delhaize is een van de ondertekenaars van de open brief aan de regering van Brazilië.
De tientallen bedrijven roepen op een omstreden wetsvoorstel te schrappen. Die wet zou bescherming bieden aan mensen die illegaal stukken land in het Amazoneregenwoud claimen om er landbouw- of veegrond van te maken. Brazilië is de grootste exporteur van soja en rundvlees ter wereld.
'Geen andere keuze'
Als het Congres deze wet ondertekent, vrezen de concerns dat de ontbossing in het land nog sneller zal gaan dan nu al het geval is, schrijven ze in de brief. "Als deze of andere maatregelen die de bescherming van het woud ondermijnen wet worden, hebben we geen andere keus dan onze steun voor en ons gebruik van jullie landbouw- en grondstoffenketen heroverwegen."
De Braziliaanse landbouwsector is bang dat we in Europa besluiten geen Braziliaans vlees te eten.
Het is niet voor het eerst dat Europese multinationals openlijk zulke kritiek uiten op president Bolsonaro's ontbossingsbeleid. Een groep van grotendeels dezelfde bedrijven dreigde ook vorig jaar tot een boycot om hetzelfde wetsvoorstel. Het plan werd toen uiteindelijk teruggetrokken, maar staat deze week weer op de agenda in de senaat.
'Schurkenstaat'
Ook dit keer kan het wetsvoorstel zomaar weer worden uitgesteld, zegt correspondent Marc Bessems. "Deze ook in het binnenland zeer omstreden wet speelt hier al twee jaar. Als deze open brief in het buitenland groot nieuws wordt en Brazilië in media weer wordt afgeschilderd als een soort milieu-schurkenstaat, dan leert de ervaring dat het Congres daar wel gevoelig voor is."
Het pr-argument speelt volgens Bessems ook voor de agrarische sector, een motor van de Braziliaanse economie. Aan de ene kant is die blij dat Bolsonaro de strikte milieuregels versoepelt. Maar aan de andere kant leidt de fors toegenomen ontbossing en het verminderde overheidstoezicht erop tot veel kritiek van belangrijke handelspartners. Het is een van de redenen waarom het handelsakkoord Mercosur tussen de EU en Zuid-Amerika is vastgelopen. Onder meer de Tweede Kamer stemde vorig jaar tegen.
'Sector wil milieubescherming'
"De landbouwsector is bang dat we in Europa besluiten geen Braziliaans vlees te eten", zegt correspondent Marc Bessems. "Er is angst voor het slechte imago van Bolsonaro en ook voor boycots, zoals door die groep bedrijven met Ahold Delhaize. Daarom wil de sector dat de president meer gaat doen om het milieu te beschermen."
NOS op 3 maakte eerder deze uitlegvideo over de ontbossing in het Amazone:
Het Nederlands-Belgische bedrijf laat in een reactie weten de open brief "vanuit bezorgd burgerschap" te hebben ondertekend. Al jaren zet Ahold Delhaize zich met partners in tegen ontbossing, zegt de woordvoerder. "Maar we zien te weinig progressie."
'Stoere woorden Ahold'
Milieuorganisatie Mighty Earth reageert sceptisch op de brief. Het is goed dat het concern zich uitspreekt tegen ontbossing, zegt Wouter Kolk namens de organisatie, maar hij vreest dat het daarbij blijft. "Het zijn wederom stoere woorden van Ahold Delhaize en andere supermarkten. Maar ook zonder die ene wet gaat de ontbossing door. Helaas is de enige taal die Braziliaanse regering en multinationals achter die ontbossing kennen daadwerkelijke actie."
Kolk vindt dat het moederbedrijf van Albert Heijn geen zaken meer moet doen met spelers die medeplichtig zijn aan de grootschalige houtkap in het Amazonegebied. Ahold Delhaize stelt dat het "op dit moment geen enkel product uit het Amazonegebied haalt". "Geen soja en ook geen rundvlees."
Mixen van grondstoffen
Tegelijkertijd geeft het bedrijf aan dat het een complexe keten is. "In bijna alle producten die je eet of gebruikt zitten grondstoffen gemixt. Zaak is om de hele keten transparanter te maken en de herkomst te achterhalen, maar dat is niet altijd mogelijk", zegt de woordvoerder.
Volgens Kolk draagt het Nederlandse concern wel degelijk bij aan ontbossing. Albert Heijn verdiende naar schatting jaarlijks 40 miljoen euro aan uit Brazilië geïmporteerde sojabonen, stelde Greenpeace Nederland in oktober vorig jaar na onderzoek
Nederland en ontbossing
Nederland staat in de top-5 van Europese landen die bijdragen aan ontbossing, concludeerde het Wereld Natuur Fonds onlangs in een rapport. Dat komt volgens de milieuorganisatie vooral door onze soja-import. Deze bonen worden geïmporteerd als voer voor de omvangrijke veestapel in Nederland.
Overigens was in het WNF-rapport geen rekening gehouden met doorvoer naar andere landen. Volgens de Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie wordt in ons land jaarlijks uiteindelijk 2 miljoen kilo soja gebruikt voor dierenvoer.
