Reclame voor goedkope vlucht mag niet meer in metro Amsterdam

Adverteren voor een vlucht van 14 euro naar Barcelona, of een auto die op diesel rijdt: in Amsterdamse metrostations is dat niet meer toegestaan. De gemeente weert daar alle reclames voor fossiele producten.

Amsterdam is naar eigen zeggen de eerste stad ter wereld die deze stap zet. Het verbod geldt voor onder meer vliegvakanties tegen dumpprijzen, benzine en producten die op fossiele energie draaien. Reclames daarvoor zijn per vandaag geweerd in 40 metrostations, goed voor bijna 300 schermen.

Wethouder Marieke van Doorninck (duurzaamheid, GroenLinks) vindt het opmerkelijk dat de gemeente Amsterdam hoge duurzaamheidseisen stelt, maar ondertussen fossiele producten aanprijst in de stad. "De noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan zou je eigenlijk in het straatbeeld, en dus ook in de reclames terug moeten zien", zei ze in het NOS Radio 1 Journaal.

Landelijk verbod

Het verbod geldt alleen voor specifieke producten. Het is niet mogelijk om een heel merk te weren, volgens de wethouder. "Juridisch kunnen wij niet afdwingen om het verbod buiten de metrostations te laten gelden. Dat kan een landelijk verbod wel", zegt Van Doorninck.

Zo'n 10 procent van de reclames zal nu wegvallen, denkt Mark Veenman van reclame-exploitant CS Digital Media. Zijn medewerkers gaan toetsen of advertenties aan de opgestelde richtlijnen voldoen. "We kijken bijvoorbeeld of er in de reclame olieproducten worden gebruikt voor het aandrijven van motoren en machines", zegt Veenman.

Het verbod volgt op een initiatief van burgerinitiatief Verbied Fossiele Reclame, dat een landelijk verbod op reclames voor fossiele producten wil. "Ik hoop dat er een sneeuwbaleffect komt en dat andere steden volgen", zegt initiatiefnemer Femke Sleegers.

"Vervoerders, maar ook media waar reclame te zien is, moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Je kan op een relatief makkelijke manier zelf wat doen." Ze geeft als voorbeeld de Britse krant The Guardian, die besloot geen advertenties voor fossiele producten meer te plaatsen.

Greenpeace Nederland noemt het een krachtig signaal. "We rijden niet morgen allemaal in een elektrische auto, maar dit is een stap in de goede richting", zegt woordvoerder Meike Rijksen. De ban van tabaksreclames heeft ook daadwerkelijk gevolgen gehad, volgens haar. "Binnen roken is nu niet meer voor te stellen. We hopen dat hetzelfde gaat gelden voor fossiele brandstoffen."

Shell

Ook in andere Nederlandse steden pleiten politieke partijen voor een verbod. In Utrecht is een dergelijk initiatief van de Partij voor de Dieren (PvdD) afgewezen. De reclames voldoen volgens de gemeente aan de regels die gelden voor reclame, schrijft het AD. Hetzelfde geldt voor een motie van de Rotterdamse PvdD tegen fossiele reclames in de jeugdsport. "Ook zijn er colleges die een landelijk verbod afwachten", zegt initiatiefnemer Sleegers.

De stad New York wil via de rechter afdwingen dat bedrijven als Shell en Exxon geen "misleidende" reclames meer mogen plaatsen.

In 2017 werden reclames voor ongezond voedsel voor kinderen tot achttien jaar al verboden in Amsterdamse metrostations.