Privacywaakhond legt Enschede boete op van 600.000 euro vanwege wifitracking

De Autoriteit Persoonsgegevens legt de gemeente Enschede een boete van 600.000 euro op vanwege wifitracking. Volgens de toezichthouder was hierbij de privacy van burgers niet goed gewaarborgd. Het is voor het eerst dat een overheid een boete opgelegd krijgt van de AP.

Enschede begon in 2017 via sensoren de drukte in de binnenstad te meten. Hiervoor werd een bedrijf ingehuurd dat gebruikmaakte van wifi-signalen. Iedere telefoon werd apart geregistreerd met een unieke code; door te tellen hoeveel telefoons er zijn, weet je vervolgens hoe druk het is.

De boete gaat over de periode mei 2018 (toen werd de AVG van kracht) tot en met mei 2020. Sindsdien is de gemeente ermee gestopt.

'Je kon mensen volgen'

Wanneer over een langere periode wordt bijgehouden welke telefoon langs een meetkastje komt, verandert dit tellen in het volgen van mensen, oordeelt de waakhond. De Autoriteit Persoonsgegevens noemt de praktijk heel kwalijk.

Vicevoorzitter Monique Verdier: "Met die data kon je mensen volgen door de binnenstad van Enschede. Op een rustig moment zie je precies wie bij welke code hoort." Ook zijn er dan patronen in te zien, zegt Verdier. Wie 's ochtends elke keer ergens om acht uur weggaat en vijf uur 's middags vertrekt, werkt daar waarschijnlijk.

Geen aanwijzingen voor datamisbruik

De waakhond heeft geen aanwijzingen dat er van de data misbruik is gemaakt. Desalniettemin spreekt men van een "ernstige overtreding". De boete is voor de gemeente en niet voor het bedrijf dat de opdracht uitvoert, omdat Enschede in dit geval uiteindelijk verantwoordelijk is.

In een reactie zegt burgemeester Onno van Veldhuizen van Enschede: "Wij voelen ons ten onrechte gestraft voor iets dat wij niet beoogden en wat ook feitelijk niet is gebeurd". Enschede is van mening dat "identificatie van individuen aan de hand van de verwerkte data uit de anonieme wifimeting niet mogelijk is." De gemeente stelt: "Wij volgen niet, wij tellen slechts." Enschede tekent daarom bezwaar aan tegen het besluit van de AP.

Andere gemeenten

Het bedrijf achter de sensoren laat weten dat het buiten Enschede in nog zo'n 100 Nederlandse gemeenten actief is met metingen via wifi-signalen. Of daar op dezelfde wijze gewerkt is, wil het bedrijf niet kwijt. Wel laat het weten de werkwijze inmiddels te hebben aangepast, waardoor onder meer data niet langer dan 24 uur bewaard worden.

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft Enschede onderzocht na een klacht van een burger. Over mogelijke andere onderzoeken rond andere gemeenten doet de AP geen uitspraken. "Maar ik mag toch hopen dat gemeentes, nu ze dit horen, heel snel hun systeem tegen het licht houden", zegt Verdier.