Ramadan weer anders door corona: 'Proberen toch sfeer van samenzijn te creëren'
Vandaag is de eerste dag van de ramadan, een periode waarin islamitische families elkaar bezoeken om het vasten te verbreken met de iftar-maaltijd, na zonsondergang. Door de coronamaatregelen en de avondklok verloopt de ramadan anders dan normaal. Tal van initiatieven spelen in op de beperkingen.
In de Tevhit Moskee in Venlo wordt normaal de koran in de vastenperiode van begin tot einde voorgelezen in de moskee, een aantal bladzijden per dag. Nu gebeurt dat online, zegt Hakan Tasdemir, secretaris van het bestuur van de moskee. "Op deze manier proberen we toch die sfeer van de ramadan, van het samenzijn, te creëren. Maar dan gewoon op een andere manier."
Ook bij de iftar probeert de moskee een sfeer van het samenzijn te creëren. "Normaal eten we vaak met z'n allen in de moskee. Mensen geven dan een donatie in de vorm van geld of eten, om die maaltijden te bekostigen." Dit jaar koken leden van de moskee een warme maaltijd voor de voedselbank in Venlo. Daar kan iedereen, ook niet-moslims, een maaltijd ophalen, zegt Tasdemir.
"En mensen die tijdens de iftar thuis alleen moeten eten, geef je zo het gevoel dat iemand met ze mee eet, omdat we op die dag allemaal hetzelfde eten." Tasdemir hoopt dat zo toch het gevoel van samenzijn gecreëerd kan worden.
Bij deze moskee in Amsterdam maakt Mohammed maaltijdpakketten klaar, speciaal voor de ramadan:
De ramadan draait natuurlijk niet alleen om eten, zegt Tasdemir. Leden van de moskee gaan ook langs zwakkeren en ouderen in de buurt, om te vragen of ze hulp nodig hebben. "Eenzaamheid is toch een beetje de ziekte van de 21e eeuw, die vooral tijdens corona zichtbaar is."
"En in eerste instantie draait de ramadan om zelfbeheersing, zelfreflectie en het denken aan je medemens. Het besef dat je elkaar nodig hebt en het wegstappen van het individualisme zijn onderwerpen die tijdens ramadan worden belicht." Juist die onderwerpen zijn i nde coronapandemie ook naar de voorgrond gekomen, zegt Tasdemir. "Cruijff zei al eerder 'Elk nadeel heb z'n voordeel'. Dat zie je ook in deze tijd: corona heeft ons doen beseffen dat we alleen samen uit de pandemie kunnen komen. Het dwingt ons samen te werken. Dat is ook waar de ramadan om draait."
15.500 maaltijden
Voor de Amsterdamse hulpverlener Said Bensellam is het toch weer 'even wennen', de eerste dag vasten tot zonsondergang. "Geen koffie drinken, je kent het wel." Niet gek ook, want het is druk zat met zijn alternatieve voedselbank in Bos en Lommer. Bensellam beheert een drive-in waar instanties en mensen die het nodig hebben voedsel kunnen ophalen voor iftar-maaltijden.
In een appgroep worden initiatiefnemers in de wijken op de hoogte gebracht van wat er aan voedsel binnenkomt. "Dan kunnen ze ophalen wat ze nodig hebben om maaltijden te maken voor de ramadan."
Dat Bensellam zijn doel niet mist, bleek vorig jaar al. "Er zijn toen 15.500 maaltijden weggegeven. Mensen weten ons inmiddels goed te vinden." Ook niet-moslims kunnen gewoon bij het afhaalpunt terecht. "Tijdens de ramadan gaat het om hulpbehoevenden helpen. Iedereen die hulp nodig heeft, is meer dan welkom."
Ook op sociale media worden er acties opgezet voor de ramadanperiode. Zoals Ramadan with Marwa, van Facebookgroep Marwa Juice. Beheerder Marwa, die haar achternaam liever privé houdt, rijdt hiervoor het hele land door.
Mensen die willen helpen en mensen die hulp nodig hebben kunnen zich aanmelden. "Wat er gedoneerd wordt kan van alles zijn: voedselpakketten, maar ook kleding en meubels. Door heel Nederland melden mensen zich aan. Ik heb daarvoor een Instagram-account aangemaakt, waar mensen me een DM kunnen sturen. Inmiddels hebben we 200 aanvragen binnen en we werken samen met een organisatie die voedselpakketten voor ons maken."
Het is de tweede jaargang voor Ramadan with Marwa. "Vorig jaar was de eerste ramadan in coronatijd. Ik zat op de bank met een vriendin en zei dat ik mensen wilde helpen." Al snel bleken er genoeg aanvragen van mensen binnen te komen die wel hulp konden gebruiken .
Daarop besloot Marwa samen met een vriendin bij die mensen langs te gaan. "We begonnen eerst in Utrecht, maar dat werd al snel heel Nederland. Uiteindelijk hebben we 500 gezinnen geholpen."
Marwa laat haar gevoel bepalen wie er in aanmerking komt voor hulp. "Ik werk vanuit mijn hart. Als ik bericht van iemand krijg, dan biedt ik hulp. Het is wel voorgekomen dat ik bij iemand een voedselpakket kwam brengen en dat daar al drie andere pakketten bezorgd waren, maar dat wil ook niet zeggen dat die mensen het niet nodig hadden."
Het succes van vorige jaargang kwam ergens ook als een verrassing. "Mijn vriendin en ik waren er heel druk mee. We waren ook na zonsondergang nog onderweg en moesten dan in de auto wat eten. Soms kwam ik ook pas om 1 of 2 uur 's nachts thuis."
Avondklok als obstakel
Toch gaat er niet veel veranderen in de opzet van het initiatief dit jaar, al vormt de avondklok wel een nieuw obstakel. "Veel mensen staan ervoor open om te helpen, misschien dat we het zo kunnen ondervangen. Ik denk niet dat ik hiervoor een werkverklaring kan krijgen, helaas."
Marwa kijkt nog niet vooruit naar hoe ze het Suikerfeest gaat vieren, de tweede editie in coronatijd. "Ik ben sowieso heel druk nu met Ramadan with Marwa, en ik denk erover om met het Suikerfeest iets speciaals te doen. Verder hoop ik heel erg dat tegen die tijd de coronamaatregelen versoepeld zullen zijn, zodat we het kunnen vieren zoals het hoort."