Longfonds en artsen doen oproep aan nieuw kabinet: 'Geef kinderen gezonde lucht'

Het nieuwe kabinet moet voor schonere lucht in Nederland zorgen, omdat de gevolgen van luchtvervuiling voor kinderen anders "niet te overzien" zijn. Die oproep doen onder meer het Longfonds, Long Alliantie Nederland en tientallen artsen en wetenschappers. De alliantie wil een speciale gezant voor schone lucht, die dit probleem aan de kaak stelt.

Vooral kinderen ondervinden veel gevolgen van vervuilde lucht, zeggen de ondertekenaars van de oproep. Zo hebben kinderen in vervuilde gebieden een grotere kans om astma te ontwikkelen, groeien ze minder goed, en hebben ze op latere leeftijd een slechtere longfunctie.

Eén van die kinderen is de 6-jarige Noëlle, die tussen de snelwegen en fabrieken woont in het Rotterdamse Rozenburg. De afgelopen twee jaar werd ze elke maand opgenomen in het ziekenhuis, en lag ze drie keer op de intensive care. "Mijn zorgen zijn echt heel groot, ik heb bijna geen nachtrust en kijk elke dag of ze goed ademhaalt", zegt haar moeder Naisheline bij NPO Radio 1.

Noëlle onderging in het ziekenhuis tal van tests. Daar werden andere oorzaken, zoals allergische astma, uitgesloten. De conclusie luidde: Noëlle wordt zo ziek van de lucht die ze elke dag inademt. "Als ik er zelf niets vanaf wist zou ik ook denken dat dat niet kan. Maar het is echt zo, en het is echt heel gevaarlijk", zegt Naisheline.

Ook zomaar buiten spelen op een mooie dag kan niet, zegt Noëlle's moeder. "Als ze naar buiten wil, ruiken we eerst of het normaal ruikt. Als mensen bijvoorbeeld aan het barbecueën zijn, blijven we binnen en doen we alles dicht." Naisheline heeft nu een urgentieverklaring voor een nieuwe woning gekregen, maar wel eentje binnen de regio Rotterdam. "Dat voelt een beetje als van de regen in de drup", zegt ze.

Noëlle is niet de enige met problemen; in Nederland zijn duizenden kinderen met astma, en nog eens duizenden kinderen met kwetsbare longen, zegt Ismé de Kleer, kinderlongarts bij het Franciscus Gasthuis in Rotterdam.

"De effecten van de luchtvervuiling zijn sluipender dan je denkt", zegt De Kleer. Zo kunnen de schadelijke effecten zelfs al voor de geboorte ontstaan. "Moeders kunnen fijnstof inademen, dat kan in de bloedbaan, en zo in de foetus terechtkomen." Van 1 op de 5 kinderen met astma, is bekend dat de oorzaak gerelateerd is aan stikstofdioxide, zegt de longarts.

Lucht is in heel Nederland te slecht

De Kleer zegt dat luchtvervuiling niet alleen in Rotterdam en in andere grote steden een probleem is. "Er zijn binnen Nederland zeker verschillen, maar eigenlijk is de lucht in heel Nederland te slecht." Dat is bijvoorbeeld te zien aan de EU-normen voor schone lucht, die in Nederland niet gehaald worden, zegt De Kleer. "En de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn zeker nog eens twee keer zo laag als de EU-normen."

Maar hoe moet dat dan, schone lucht in heel Nederland? Volgens De Kleer hangt het vraagstuk samen met veel andere maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering, stikstofproblematiek en energietransitie. Zo bleek uit een onderzoek vorige maand dat houtkachels en -haarden veel vervuilender zijn dan eerder werd aangenomen: houtstook is in Nederland de oorzaak van 23 procent van de uitstoot van fijnstof.

De complexiteit van het vraagstuk vraagt om een speciale gezant, denkt de coalitie. "Wij willen dat die gezant bij alle discussies over die onderwerpen de luchtkwaliteit en gezondheid meeneemt".