Servië heeft zo veel vaccins dat er keuze is, en bussen uit buurland toestromen

In Servië verloopt het vaccinatieprogramma zo soepel dat overschotten ontstaan. Vanwege de goede relaties met Rusland, China en de EU kunnen inwoners kiezen welke inenting ze het liefst krijgen. Ook bewoners van buurlanden delen in de overvloed.

Ruim 2,5 miljoen prikken zijn er gezet op een bevolking van bijna 7 miljoen inwoners, meldden Servische media vrijdag. Meer dan 14 procent, ruim een miljoen inwoners, heeft ook al de tweede inenting gekregen. Op dat specifieke punt verslaat het land verhoudingsgewijs zelfs het Verenigd Koninkrijk, dat qua vaccinatiegraad bovenaan staat in Europa.

Jaloezie

"Vrienden en familie in Nederland zijn jaloers dat ik drie weken geleden al een prik heb gehad", zegt de 42-jarige Fabian Vendrig in Belgrado. De Nederlander woont nu zeven jaar in de Servische hoofdstad. Donderdag krijgt hij zijn tweede Pfizer/BioNTech-vaccinatie. "Ik was verbaasd over de organisatie; het is perfect geregeld."

Wie zich wil laten inenten, moet online een formulier invullen en zich laten registreren. Daarop kun je aanvinken voor welk middel je kiest: AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Sputnik of Sinopharm. Na de prikafspraak krijg je enkele weken later een herinnering voor de tweede vaccinatie. Artsen, leraren, verpleegkundigen en vluchtelingen zijn inmiddels grotendeels ingeënt.

De voornaamste reden dat Servië beschikt over zo'n vaccinvoorraad zijn de goede verhoudingen met drie grootmachten. Peking heeft veel investeringen in Servië en ook Moskou is al jaren een belangrijke bondgenoot. Brussel is daar op geopolitiek vlak niet blij mee, aangezien Servië ook wil toetreden tot de EU.

De diplomatieke balanceeract geeft Belgrado toegang tot vaccins uit oost en west. Balkancorrespondent David Jan Godfroid: "De Serven hebben voldoende doses en dat kunnen niet veel landen zeggen."

Tegenstand

Het rappe tempo heeft ook een keerzijde, legt Godfroid uit. "De mensen die gevaccineerd willen worden, beginnen zo langzamerhand op te raken." Want net als in de rest van Europa is er weerstand tegen het het vaccinatieprogramma. Tel daarbij op dat in Servië het wantrouwen tegenover de overheid sowieso al aanzienlijk is.

Vorige week werd een aantal prominente anti-vaccinatieactivisten opgepakt in Belgrado. De bekende psychiater Jovana Stojkovic werd donderdag op het politiebureau verhoord op verdenking van het aanwakkeren van angst met haar optredens en berichten op sociale media. Ook vijf anderen werden aangehouden.

Er zijn verschillende groepen tegenstanders. "Je hebt complotdenkers die denken dat je met zo'n vaccinatie een chip krijgt ingespoten", zegt Godfroid. "Maar er zijn ook mensen die zeggen dat er nog onvoldoende bekend is over de langetermijneffecten en dat ze daarom liever wachten." Weer een andere groep vindt dat de autoriteiten te opdringerig zijn.

Ongeacht de argumenten is het resultaat hetzelfde: er blijven steeds meer doses vaccin over.

Vaccintoeristen

De Servische regering heeft daarom ook mensen uit buurlanden uitgenodigd voor inenting. Ruim 20.000 inwoners van met name Noord-Macedonië en Bosnië-Herzegovina kwamen er het laatste weekend van maart speciaal voor de grens over. Ook afgelopen weekend kregen duizenden buitenlanders een prik, omdat een voorraad AstraZeneca-vaccins over de datum dreigde te raken.

"Vast zullen er ook politieke overwegingen meespelen om goede sier te maken", zegt Vendrig. "Maar je moet het niet bekijken als vaccinatiediplomatie: als je mensen kunt vaccineren moet je dat bij zo veel mogelijk mensen doen." De Nederlander is het eens met de Servische overheid: hoe meer gevaccineerden, hoe beter de algehele bescherming tegen het virus.