Grappen op TikTok en praten op Clubhouse: ook zij hebben een rol deze campagne
VVD-lijsttrekker Mark Rutte die grappend kijkt of zijn veter loszit en GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver die oproept tot meer diversiteit in de Tweede Kamer. Deze video's werden samen meer dan 2 miljoen keer bekeken, maar niet op Instagram of YouTube. De kijkers zitten op TikTok.
Voor het eerst speelt die app, net als audioplatform Clubhouse, een rol in een landelijke verkiezingscampagne. TikTok kenmerkt zich door korte filmpjes waarin dansjes of andere acts centraal staan onder begeleiding van muziek; het algoritme is daarbij essentieel en bepaalt wat iemand op zijn of haar voorpagina ziet. Niet alleen de VVD en GroenLinks zijn er actief, maar ook het CDA, Forum voor Democratie en nieuwkomer JA21. Hoe pakken ze dat aan?
Op tijd fouten maken op TikTok
"Als je snapt hoe TikTok werkt, kan je er heel veel bereik mee krijgen", zegt Mark Thiessen, oud-campagnestrateeg voor de VVD. Wat de app interessant maakt is dat je er niet voor hoeft te betalen om veel mensen te bereiken, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Facebook. "En het is een doelgroep die je anders niet treft."
Maar, benadrukt hij nadrukkelijk, de strategie van hoe je het platform gebruikt is nog belangrijker dan wat je plaatst. "Als je iets met TikTok wil, had je dat eigenlijk afgelopen najaar al moeten opzetten. Dan kun je er rustig mee spelen en fouten maken. Want die maak je nou eenmaal."
Eind vorig jaar werden er nog vraagtekens geplaatst bij de manier waarop bijvoorbeeld GroenLinks actief was op de video-app, maar de aanwezigheid lijkt zich inmiddels juist uit te betalen.
Dit zijn de drie TikTok-video's van de VVD, JA21 en GroenLinks, die het meest bekeken zijn:
De meeste gebruikers op TikTok zijn jong, waarvan een aanzienlijk deel niet stemgerechtigd is. Dat roept de vraag op waarom je dan als partij er tijd in zou steken; levert het dan wel wat op?
Ja, zegt Sanne Kruikemeier, universitair hoofddocent politieke communicatie (UvA). "Dit zijn de kiezers van de toekomst. Het is juist supergoed om op TikTok actief te zijn. Campagnes zijn niet alleen bedoeld om stemmen te winnen, maar ook voor politieke betrokkenheid."
Net als andere sociale media zijn de video's op TikTok vaak een 'lokkertje'; een manier om een potentiële stemmer te interesseren voor je politieke boodschap. "In TikToks geval met grappige filmpjes. Dat is een manier om jongeren naar de politiek te trekken", zegt Kruikemeier.
Het is dus een investering in het toekomstige electoraat. Iets waar nog niet alle partijen mee bezig zijn. Zo ontbreken onder meer de PvdA en de SP. D66 heeft wel een account, maar nog geen video geplaatst. Het CDA heeft wel een begin gemaakt, maar echt succesvol is de partij, met 149 volgers en 1640 kijkers voor de best bekeken video, nog niet te noemen.
(Na)praten over politiek op Clubhouse
De echte new kid on the block is niet TikTok, maar Clubhouse. Dit is een audio-app waarin je gesprekken in zogeheten 'rooms' (kamers) kunt voeren, die na afloop weer verdwijnen.
Hoewel de doelgroep nog beperkt is - vooralsnog werkt de app alleen op iPhones - eist het platform al wel een (kleine) rol op. Zo host de nieuwe partij Code Oranje vrijwel elke avond een sessie. Kandidaat-Kamerlid Peter Plasman noemt het een "geweldig online alternatief voor de zaaltjes".
Luisteraars konden Sylvana Simons van Bij1 vragen stellen in de kamer Verkiezingen 2021, kandidaat-Kamerleden Nourdin el Ouali (Nida) en Rob Jetten (D66) schoven aan bij Politico van Amine el Morabit en D66-lijsttrekker Sigrid Kaag ging in gesprek met Ernst-Jan Pfauth, van De Correspondent.
Thiessen is sceptisch over de rol van Clubhouse in deze campagne. "We kennen de app eigenlijk nog niet goed. Dus de vraag is of je de schaarse campagnetijd daaraan moet besteden. Ik denk het niet."
Hij ziet wel dat er veel inhoudelijke gesprekken over politiek worden gevoerd. "Ik heb in een sessie gezeten met Klaas Dijkhoff en Peter Kwint waarbij tegen de tweehonderd mensen meeluisterden. Dat levert wel kwalitatieve interactie op."