Leger van 500 Twitter-bots richtte zich afgelopen jaar op lijsttrekkers
Een groep van meer dan 500 Twitter-accounts heeft zich het afgelopen jaar bemoeid met de Nederlandse politiek. Dit gebeurt veelal geautomatiseerd, een enkele keer zit er een persoon achter. Doelwit is bijvoorbeeld PVV-lijsttrekker Geert Wilders, maar ook bijvoorbeeld D66-lijsttrekker Sigrid Kaag heeft ermee te maken.
Uit gezamenlijk onderzoek van Pointer, De Groene Amsterdammer en de NOS blijkt dat de accounts in ruim een jaar tijd meer dan 63.000 tweets hebben verstuurd aan lijsttrekkers van huidige Tweede Kamerfracties. Gemiddeld komt dat uit op zo'n 170 tweets per dag.
Gecoördineerde acties
90 procent van de accounts komt van buiten Nederland. Tweets van Wilders - over Turkije, de islam en Zwarte Piet - leidden tot gecoördineerde acties uit Turkije, India, Pakistan en van fans van Koreaanse popmuziek.
Vorig jaar, toen er veel discussie was over Europees steungeld vanwege de coronacrisis, werd premier Rutte (via zowel @markrutte als @minpres) bestookt door Italiaanse en Spaanse spammers, omdat Nederland dwarslag over financiële steun voor Zuid-Europa.
In een video die in die periode veel rondging was te zien hoe een vuilnisman de premier vraagt om geen geld naar Italië en Spanje over te maken. "O, nee, nee" en "ik onthoud dit", zei Rutte en hij stak zijn duim omhoog. Een Engelse tweet hierover was vervolgens aanleiding voor de bots om de premier te spammen.
Ook vluchtelingencrises in Irak en Eritrea brachten gecoördineerde acties op gang. Een groep accounts, 26 stuks, had het daarbij gemunt op Rutte, Kaag en ook GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver. Het doel van de accounts is de politici aanspreken en uitleggen hoe nijpend de situatie is.
Ouwe meneer
Soms blijkt er ook een bestaand persoon achter de knoppen te zitten. In het onderzoek komt een man uit Gelderland naar voren die vijftien accounts op het sociale netwerk beheert. Hij stuurt ministers 400 tweets per dag. Dit gebeurt, zegt hij zelf, niet geautomatiseerd. "Nee, ik ben gewoon een ouwe meneer van 75 jaar die op zijn smartphone zit. Ik heb niet eens een computer."
Het account dat politici het vaakst aanspreekt, is @PeterBrekelmans. Het is eind 2019 aangemaakt, maar wordt pas in oktober van 2020 actief. Een derde van alle tweets (in totaal ruim 120.000) is gericht aan Nederlandse lijsttrekkers. Twitter heeft het account rond 8 maart opgeschort.
Nader onderzoek wijst uit dat het account is geregistreerd met contactgegevens van een bedrijf in Drenthe. Het bedrijf blijkt betrokken zijn geweest bij een hack; daarbij zijn inloggegevens buitgemaakt die vervolgens zijn gebruikt om het account in te komen.
Wat populair is
"We hebben een soort internet waarbij je niet meer weet of mensen echt zijn, of niet", reageert Richard Rogers, hoogleraar Nieuwe Media en Digitale Cultuur (UvA). Op de vraag hoe groot de impact is van deze accounts, antwoordt hij dat Twitter voor journalisten en opiniemakers vaak stof oplevert voor het maken van verhalen. "Men kijkt naar wat er populair is, en dat is precies wat de trollen proberen te beïnvloeden."