Weinig enthousiasme voor formatieplan Rutte; 'een campagnetruc'
Partijen reageren sceptisch op het plan van VVD-lijsttrekker Rutte om de formatie in twee fases op te knippen. Die suggestie deed hij vanochtend in een interview in het AD, nadat hij eerder al een vergelijkbaar plan had geopperd. Rutte wil dat na de verkiezingen een beoogde coalitie in korte tijd eerst een Nationaal Herstelplan opstelt en daarna met andere punten aan de slag gaat.
Voor dat herstelplan moet dan in de Kamer zoveel mogelijk steun worden gezocht. "Een vliegende start", noemt hij dat. Pas daarna wil hij dat de formatie, die soms erg lang kan duren doordat partijen een hele verschillende kijk hebben op sommige onderwerpen, op andere punten doorgaat. Bij andere partijen klinkt niet meteen veel enthousiasme voor het voorstel.
SP-lijsttrekker Marijnissen beschuldigt Rutte zelfs van een campagnetruc. CDA-lijsttrekker Hoekstra zegt ook een snelle formatie te willen. "Maar het zou natuurlijk moeten gaan over de inhoud. Dat we een plan nodig hebben, dat snapt natuurlijk iedereen."
Een lange formatie zag hij sowieso al niet zitten. "Ik sta niet bekend om mijn engelengeduld. En ik heb het altijd merkwaardig gevonden dat er vaak zo lang geformeerd wordt. Dat is allemaal tijd waarin je eigenlijk niet kan besturen. Dat vind ik in een normale situatie al onwenselijk, maar nu helemaal, want er is echt wat aan de hand", zegt Hoekstra, verwijzend naar de coronacrisis.
'Herstelplan moet groen zijn'
Ruttes andere huidige coalitiegenoot, D66-lijsttrekker Kaag, voelt niets voor Ruttes beoogde aanpak. "Een herstelplan moeten we sowieso doen, maar daar gaan deze verkiezingen niet over. Deze verkiezingen gaan over de toekomst van Nederland. Dus je kunt dat niet wegschuiven door snel een herstelplannetje in elkaar te knutselen en dan heel lang te gaan doen over de moeilijkere keuzes", aldus Kaag.
Ze zegt dat Nederland wat D66 betreft op een kruispunt staat. "Als we nu niet de klimaatcrisis aanpakken en daar goede keuzes over maken, dan lopen we over een aantal jaar niet alleen achter bij de klimaatdoelstellingen, maar we verliezen ook de banen van de toekomst."
Daarbij sluit GroenLinks-lijsttrekker Klaver zich gedeeltelijk aan. Hij is het met Rutte eens dat er, met het oog op de crisis, snel een nieuw kabinet moet zijn - "wat mij betreft voor de zomer" - maar hij vindt dat een herstelplan voor de economie wel meteen al groen moet zijn. "Dat vraagt echt om visie, dat gaat niet alleen over de keuze om wel of geen belasting te verhogen", vindt Klaver. "Dan moeten we investeren in een groene toekomst en in een duurzame economie."
'Oproep is voorbarig'
Voor de SP staat op dit moment überhaupt niet vast dat Rutte een bepalende rol krijgt in het formatieproces. "Wat ons betreft is het beste herstelplan voor Nederland een nieuw kabinet zonder de VVD. Dus ik vind de oproep van Mark Rutte nogal voorbarig", reageert lijsttrekker Marijnissen. Ze spreekt van een "campagnetruc", omdat Rutte dit volgens haar zegt om zich te profileren als "coronapremier".
De SP-lijsttrekker staat niet onwelwillend tegenover een Nationaal Herstelplan. "Het ligt er helemaal aan waar het over zal gaan. Wat ik van Rutte begreep, gaat het over steunpakketten. Daar is al een breed draagvlak voor in de Tweede Kamer, dat is eigenlijk elke keer al zo." Zij wil het in dit verband ook hebben over de woningtekorten, die ze net zo prangend vindt.
De PvdA vindt dat een herstelplan al veel eerder uitgedacht had moeten worden. Lijsttrekker Ploumen vindt het "nogal verbazend" dat Rutte er na 17 maart mee wil beginnen. "Er zit nu een kabinet", zegt ze. Wel zegt ze, net als de SP, bij zo'n plan te willen kijken naar bijvoorbeeld de huizenmarkt. "Wat mij betreft ook echt gericht op: hoe gaan we verder met elkaar, want er is best veel scheefgegroeid in Nederland."
Of Ploumen voorstander is van snel formeren met het oog op de crisis, wil ze niet kwijt. "De kiezer is aan het woord. Ons als politici past het om daarnaar te luisteren en te bedenken wat een volgende stap is."
'Gemopper'
VVD-lijsttrekker Rutte hoort de kritiek gelaten aan. "Daar moet ik dan mee leven", reageert hij grappend op het verwijt dat zijn plan een campagnetruc is. "Mijn gevoel is dat andere partijen nu een beetje mopperen, maar eigenlijk denken: 'dat moesten we maar zo gaan doen'."
