Vrouwendag in Rusland: 'bloemen overschaduwen waar het eigenlijk over moet gaan'

• Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

Internationale Vrouwendag wordt in Rusland jaarlijks groots gevierd op 8 maart. Maar niet zoals in Nederland, als een dag om stil te staan bij de rechten van de vrouw en vrouwenemancipatie. Het is een commerciële feestdag, waarop iedereen vrij is en het allemaal draait om het begin van de lente, bloemen en cadeautjes. President Vladimir Poetin spreekt alle vrouwen toe om ze te feliciteren met hun schoonheid en zorgzaamheid, en elke man wordt geacht bloemen te kopen voor hun vrouw, moeder én secretaresse.

Steeds meer vrouwen vinden dat de bloemen en cadeautjes overschaduwen waar de dag oorspronkelijk over ging in Rusland. Vrouwendag ontstond hier tijdens de Russische Revolutie als socialistische feestdag, waarbij vrouwen de straat op gingen om betere arbeidsvoorwaarden en gelijke rechten te eisen.

Leda Garina is regisseur van een feministische theatergroep Eva's Ribben in St. Petersburg. Zij maakt zich zorgen over de positie van de Russische vrouw:

Steeds meer feministen, vooral jongeren, maken zich net als Leda zorgen. Volgens hen wordt het beeld van de 'perfecte Russische vrouw' steeds conservatiever in Rusland.

Maria Sagitova is hoofd van het sociaal beleid in St. Petersburg en zet zich in om vrouwen in nood te helpen. Zij ziet een traditionele tendens in de samenleving, waarbij de vrouw de afgelopen tien vooral gewaardeerd om haar rol als moeder: "We zien dat vrouwen steeds minder economisch onafhankelijk zijn, dat er een grotere paygap is op de arbeidsmarkt. Maar ook dat er steeds minder bescherming is voor vrouwen, als het gaat om seksueel misbruik of huiselijk geweld". Die twee misdrijven zijn in Rusland zeer vaag gedefinieerd in de wet.

14.000 vrouwen per jaar overlijden na mishandeling

Gemiddeld overlijdt in Rusland elke veertig minuten een vrouw aan de gevolgen van huiselijk geweld - dat zijn zo'n 14.000 vrouwen per jaar. En dat aantal is de laatste jaren toegenomen. Huiselijk geweld is sinds drie jaar officieel geen misdrijf meer in Rusland - zelfs niet als er botten worden gebroken. Het idee achter die versoepeling van de wet is dat 'de eenheid van het gezin' beschermd moet worden; vaders horen niet in de cel.

Volgens Sagitova past dat bij die conservatieve tendens die in de Russische samenleving te zien is, waarbij het gezin voorop staat en de vrouw steeds minder als gelijkwaardig wordt gezien. "Zolang vrouwen op deze dag bloemen accepteren, maar zwijgen over wat ze echt nodig hebben - zoals gelijke salarissen en meer bescherming vanuit de overheid - dan blijft dat een probleem."

Toch vinden de meeste Russische vrouwen dat Vrouwendag gewoon een prachtige feestdag is, dat niets te maken heeft met feminisme of de strijd van vrouwen voor gelijke rechten. Zij zien het als een groot gebrek aan respect als een man geen bloemen voor ze koopt op deze dag. "We zijn hier niet in het Westen" zeggen verschillende mensen op straat. "Dit is Rusland".