Ernst kindermishandeling neemt toe in lockdown door oplopende spanning thuis

Door de lockdown komt kindermishandeling niet vaker voor, maar de incidenten worden wel ernstiger. Dat zeggen medewerkers van Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond en kinderarts Marjo Affourtit van het Erasmus MC tegen Rijnmond.

De Kindertelefoon merkt op dat steeds meer kinderen tussen de 8 en 18 jaar aan de bel trekken over huiselijk geweld. In landelijke cijfers ziet De Kindertelefoon een toename van het aantal gesprekken. "Wij voerden vorig jaar gemiddeld veertien gesprekken per dag over huiselijk geweld, tijdens de eerste lockdown gemiddeld zestien en tijdens de tweede lockdown dagelijks achttien. Over die stijging maken wij ons zorgen", zegt een woordvoerder.

'Minder schattige onderwerpen'

Julia de Vreede is al drie jaar vrijwilliger bij De Kindertelefoon. De gesprekken zijn tijdens de tweede lockdown zwaarder van toon geworden, zegt ze. "Ze gaan steeds minder vaak over schattige kinderonderwerpen. Het is door corona soms echt niet meer leuk thuis."

De Vreede belt en chat met kinderen over tal van onderwerpen, maar kindermishandeling passeert de afgelopen tijd vaak de revue. "Je ziet dit onderwerp soms ook in combinatie met onderwerpen zoals eenzaamheid, depressie, emotionele problemen en zelfdoding."

Kinderen die nooit met De Kindertelefoon belden, doen dat nu wel. De emmer stroomt over en kinderen nemen zelf het heft in handen, aldus De Vreede. "Kortgeleden belde een kind uit verveling, hij wist niet wat hij moest doen. Maar hoe langer we praatten, hoe meer het kind zich op z'n gemak voelde", vertelt ze. "Dan wordt duidelijk dat er meer aan de hand is. Bijvoorbeeld dat de ouders nooit thuis zijn. Of juist dat er continu ruzie is en de spanningen soms zo hoog oplopen dat hij wordt geslagen. Dat is zo heftig voor zo'n jong iemand."

Dat de spanningen thuis toenemen, ziet ook Marjo Affourtit. Zij is kinderarts sociale pediatrie bij het Erasmus MC en verbonden aan het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling (LECK). Als gevolg van de maatregelen die ertoe leiden dat veel gezinsleden thuis zijn, maakt ze zich vooral zorgen over de emotionele mishandeling. "De irritatie en het schreeuwen in huis nemen toe. We zien dat kinderen vaker getuige zijn van huiselijk geweld, ook een vorm van kindermishandeling."

Daarnaast krijgt Affourtit signalen van het LECK en Veilig Thuis, het advies- en meldpunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling, dat de ernst van de mishandeling toeneemt. Ook zelf zag ze een tijd lang meer botbreuken dan blauwe plekken, al wil ze niet direct de relatie leggen met corona. "Het kan ook zijn dat we nu alerter zijn dan voorheen."

Aagje Smits, werkbegeleider bij het crisisteam van Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond, ziet dat de meldingen over kindermishandeling complexer zijn geworden. Volgens Smits komt dat doordat de mishandeling langer door kan gaan omdat er minder zicht is op gezinnen, de stress toeneemt en je niet makkelijk hulp kan vragen op bijvoorbeeld school. "Professionals hebben minder zicht op gezinnen of systemen, wat kan leiden tot fors meer geweld."

Scholen open

Sinds 8 februari mogen kinderen weer naar de basisschool. Afgelopen week gingen ook de middelbare scholen weer deels open. Volgens kinderarts Affourtit goed nieuws, want dan kan mogelijke mishandeling vroegtijdig worden gesignaleerd. "Daarnaast krijgen kinderen hierdoor een veilige plek terug, ontlast het de ouders en brengt het het irritatieniveau in huis naar beneden."

Toch blijven de zorgen omdat vooral jongeren op middelbare scholen en mbo-instellingen nog maar een beperkt aantal dagen naar school kunnen. Volgens Smits van Veilig Thuis moeten de scholen snel weer vijf dagen in de week open. "Je moet je voorstellen dat kinderen en jongeren in een situatie zitten waar het onveilig is, waar geweld plaatsvindt. Ze zitten daar constant in een spanning waar ze niet uit kunnen", zegt ze. "School is dan voor hen een veilige plek waar ze die spanning even niet voelen. Het is ook een plek waar ze om hulp kunnen vragen."